Kazan Türklerinin kadın kahramanı: Süyüm Bike
Bir dönem büyük bir liderlik göstererek Kazan Hanlığı'nı yöneten "Süyüm Bike", düşmanlarına karşı vermiş olduğu yoğun mücadeleler sonucu Tatar Türklerinin kurtarıcısı oldu. Rus Çarı IV. İvan'ın saldırıları sonucunda Tatar beyleri, Süyüm Bike'nin Ruslara esir olarak verilmesine karar verir. Süyüm Bike sürgüne giderken Tatar halkı da tarihin gördüğü en büyük asimilasyon ve katliamlardan birine maruz kalır.
🔸 Süyüm Bike devleti idare ederken bu toprakları ele geçiremeyeceğini anlayan Rus Çarı, Kazan meclisine bir antlaşma sunar. Metne göre IV. İvan, Süyüm Bike ve oğlu Ötemiş'in Rusya'ya esir götürülmesi hâlinde Kazan'ı işgal etmekten vazgeçecektir.
🔸 Savaşmaktan usanan Kazan mirzaları, halkın Süyüm Bike'yi çok sevdiğini bildiği halde teklifi kabul eder. Halkı için kendini feda eden Sultan, yaptırdığı Han Camii'nin minaresinde vatanına ve halkına ağıt dolu sözlerle veda eder.
"Dertli Kazan, kanlı şehir! Mahzun ve mukadder ülke…
Başından tacın düştü, hansız kaldın. Efendilikten indin, köle oldun. Artık şöhretin bitti, şanın kalmadı.
Artık sana padişahların ziyafetlerini, hanların düğün ve bayramlarını seyretmek nerede?
Nehirlerinde su yerine bal akıttın.
Artık bal yerine gözyaşları akıyor. Ulu ve bedbaht ülke, mukaddes şehir!
Seni büyüklerinin hırs ve menfaat severlikleri ve bu yüzden çıkan parti kavgaları mahvetti. Saltanat elinden gitti…"
🔸 Lakin Kazan Hanlığı ile saldırmazlık antlaşması yapan Rus Çarı, sözünde durmaz, Kazan'a tekrar saldırır. Şehrin çevresindeki bütün toprakları Rus Knezleri arasında paylaştırır.
🔸 Burada yaşayan halk ise Tatar tarihinin en kanlı katliamlarından birine tanık olur. Katliamdan sağ kalanlar vatanlarından sürgün edilir. Tarihin en büyük asimilasyon hareketlerinden biri gerçekleşir. Kazan'daki İslami yapılar yıkılıp yakılarak Müslümanlık silinmeye çalışılır.
🔸 Dini asimilasyona karşı duran ve bunun gerçekleşmemesi için çabalayan Tatar Türkleri; Sibirya, Astarahan, Kafkaslar ve Kırım'a gitmek zorunda kalır.
🔸 Bu katliam ve acı dolu yaşanmışlıkların haberini alan Süyüm Bike, genç yaşında vatan topraklarından uzakta vefat eder. IV İvan ise tüm Kazan'ı yakıp yıktığı, taş taş üstünde bırakmadığı hâlde bir tek Süyüm Bike'nin yaptırdığı Han mescidinin minaresine dokunmaz.
🔸 Günümüze kadar ulaşan bu kuleye, Süyüm Bike'nin adı verilir. Zamanla bu müstesna yapı Tataristan'ın ve Kazan şehrinin bir simgesi haline gelir.
🔸 Süyüm Bike'nin yaptırmış olduğu Han Cami'nin minaresi, Kazan Kremli'nin en yüksek yapılarından biridir. Yapın hafif eğik olması sebebiyle Pisa Kulesi'ne benzetilir.
Kazan Kremli nedir?
İçeri şehir olarak tarif edilen bölge, eski Kazan şehrini ifade etmek için kullanılır.
