Arama
Kubbeyi yere koymayan mimar: Turgut Cansever
Eserlerinde İslami bir kaygı ve yaşanabilirlik ilkesini esas alan Turgut Cansever, bu hasletleri sebebiyle "Bilge Mimar" alarak adlandırıldı. Üç kez Ağa Han Mimarlık Ödülü alan Cansever, Türk Tarih Kurumu gibi herkesin bildiği yapıların mimarı olarak tanındı. Bakış açısı ile kendisinden sonra gelen mimarları da etkileyen Cansever, eserleri ile insanlara ferah bir mimari model sundu. Sizler için vefatının 14. sene-i devriyesinde "Bilge Mimar" Turgut Cansever'in hayatını ele alıyoruz.
📌 Babası ve çevresi vesilesiyle Muhammed Hamdi Yazır, Neyzen Emin Efendi, Ahmet Avni Konuk, Ahmet Hamdi Tanpınar, Âsaf Hâlet Çelebi, Mehmet Cavit Baysun, Muvaffak Benderli, Ali Karsal, Halil Dikmen, Mazhar Şevket İpşiroğlu, Ernst Diez, Sedat Hakkı Eldem gibi devrin ileri gelen ilim, kültür ve sanat adamları ile hemhal olarak yetişen Cansever, adeta bu yönü ile Son Osmanlılar'ın yetiştirdiği mimar olma özelliğini taşır.
📌 Mimari anlayışını geleneksel damardan alan Cansever, eserleri ile yaşanabilir bir şehir kurmanın, İslami bir bakış açısıyla mimariye bakmanın derdini çeker, davasını güder. Bu hasletlerinden dolayı Turgut Cansever "Bilge Mimar" olarak tanınır.
📌 Turgut Cansever Osmanlı'nın son nesli ile hemhal olarak büyür. Bu onun düşünce dünyasını, estetiğe bakış açısını ve yönelimlerini ilk elden etkiler. Doğu'yu bildiği kadar Batı'ya da düşünsel olarak hakim olmaya çalışan Cansever, bu çabaları sayesinde çağdaşlarından ayrılan bir mimari bakışı ortaya koyar.
📌 Ona göre "Sanat eseri varlık-kâinat tasavvurunun yapılana yansımasıdır." Bu minvalde çalışmalarını sürdüren Cansever, bir nevi taşlar, yapılar arasında Allah'ı (CC) arayan bir derviştir.
📌 Turgut Cansever'in hayata geçmiş ve geçememiş seksenin üzerinde eseri mevcuttur. Bunlar arasında en bilinenleri Sâdullah Paşa Yalısı Restorasyonu, Türk Tarih Kurumu ve Ankara Kulübü Oteli'dir. Mimaride modernlikle beraber binalara bir ruh vermeyi amaçlayan Cansever, her daim yeniliklere açık ve araştırmacı özellikleri yüksek bir mimardır.
Meşhur eserleri;
➡ Rıfat Yalman Evi
➡ Karatepe Açık Hava Müzesi
➡ Karakaş Camii
➡ Demir Evleri
➡ Ahmet Ertegün Evi
➡ Beyazıt Meydan Projesi
📌 Hayatı boyunca İslam mimarisini anlamak ve bu zarif kültüre katkıda bulunmak maksadıyla yazılar kaleme alan Turgut Cansever emeğinin karşılığı olarak ortaya eserler koyar. Bu eserler;
➡ Selçuklu ve Osmanlı Mimarisinde Üslup Gelişmeleri
➡ Modern Mimarinin Temel Meseleleri
➡ Thoughts and Architecture
➡ Şehir ve Mimari
➡ Ev ve Şehir
➡ Kubbeyi Yere Koymamak
➡ İslam'da Şehir ve Mimarı
➡ İstanbul'u Anlamak
İslam uygarlığında mimari eserlerin ağırlığını taşıyan kemerler
"Kültürel kirlilik ortamını yaratan 20. asrın bir aletinden söz etmek istiyorum: Otomobil. Bir Amerikalı sosyal düşünür ve aynı zamanda Tarihte Şehir (The City in History) adlı devasa eserin yazarı Lewis Mumford şöyle bir şey söylüyor: "Şehirlerimizde eskiden yürüyerek yahut at arabasıyla 15-20 dakikada gittiğimiz yerlere şimdi hızı saatte 150 mil olan otomobillerle 15 dakikada gidebiliyoruz!" 20. asrın otomobili dünyadaki hava kirliliğinin takriben %50-60'ını üretiyor, havadaki oksijeni tüketiyor ve şehirlerimizdeki hayatı cehenneme dönüştürüyor. Oysa otomobili yapanlar, beraberinde getirdiği felâketleri de ilk fark eden kişiler aynı zamanda. Otomobilleri efsanevî bir yaratık kabul edip onunla beraber olmayı en büyük amaç addeden kullanıcılar, o âletin meydana getirdiği hastalıkları hiç hesaba katmamaktadırlar. Otomobili vücuda getiren ülkeler onu şehir hayatının günlük parçasında kullanmıyorlar. Bunun en güzel örneği, Orta Avrupa'dır. 14-16 milyonluk Berlin, Hamburg, Frankfurt gibi metropollerin merkez şehirlerinin nüfusu sekiz yüz bin ila bir milyondur. Geri kalan nüfus, her türlü sosyal ve kültürel ihtiyaçlarının karşılandığı ve işyerleri ile sanayi tesislerinin çevrelerinde öbeklenmiş yüz bin ila iki yüz bin kişilik şehirlerde yaşamaktadır. Bu insanlar evlerinden işlerine, işlerinden evlerine -şehri 'yaşayarak', şehri evlerinin bir 'uzantısı' gibi görerek 'şehirli' olarak her birini tanıyarak yaya gidip geliyorlar."
Turgut Cansever
Kubbeyi Yere Koymamak