Arama
Lagari Hasan Çelebi kimdir?
17. yüzyılda yaşamış olan bilim insanı Lagari Hasan Çelebi, füze ile yerden dik bir şekilde yükselen ilk insan olarak kabul edilir. 30 metre uzunluğundaki roketle ateşlendikten sonra, 2,5 kilometre yol aldığı ve ardından denize iniş yaptığı rivayet edilen Hasan Çelebi "ilk kez gerçek anlamda roketli uçuş yapan" insandır. Lagari Hasan Çelebi'nin adı günümüzde, Türksat Lagari Hasan Çelebi Uydu Müzesi'nde yaşatılır. İşte roket adam Hasan Çelebi'nin ilk insanlı uçuş denemesine dair bilgiler...
Hayatı hakkındaki bilgiler, çağdaşı Evliya Çelebi'nin Seyahatnamesi'nde anlattıklarına dayanır. Evliya Çelebi'ye göre IV. Murad'ın kızı Kaya Sultan'ın doğumu münasebetiyle yapılan şenlikler sırasında 50 okka barut macunundan yedi kollu bir fişek icat etmiş, Sarayburnu'nda IV. Murad'ın huzurunda fişeğe binmiş, yardımcılarının fişeği ateşlemesiyle havaya yükselmiştir; havada iken yanındaki fişekleri ateşleyince denizin yüzü aydınlanmış, büyük fişeğinin barutu kalmayıp yere doğru düşerken de ellerindeki kartal kanatlarını açıp Sinan Paşa Köşkü önünde denize inmiştir. Yine Evliya Çelebi'nin belirttiğine göre daha sonra Kırım'a Selâmet Giray Han'ın yanına giden Lagari orada vefat etmiştir.
Lagari Hasan Çelebi, barutla çalışan iki katlı roketi 1633 yılında yaptı. 30 metre uzunluğundaki roketle, ateşlendikten sonra 2,5 kilometre yol aldığı ve ardından denize iniş yaptığı rivayet edilen Hasan Çelebi ilk kez gerçek anlamda roketli uçuş yapan insan oldu.
Evliya Çelebi Seyahatnamesi'nde aktardığına göre Sultan IV. Murad'ın kızının doğumunun üzerine yapılan şenliklerde, Lagari Hasan Çelebi hazırladığı roketin üzerine binerek Sarayburnu önlerinde denizin üzerinde uçmuştur. Bu sebepten füze ya da benzeri bir gereç ile yerden dik bir şekilde yükselen ilk insan olarak kabul edilir.
Hasan Çelebi'nin roketinin ana motorunun çevresinde bulunan 6 küçük motor, roketi havaya yükselten ilk kademeyi oluşturdu. İlk kademede yer alan bu roketlerin yakıtı tükendiğinde, ikinci kademeyi oluşturan ve daha büyük olan ana motor devreye girdi ve roketin daha da yükselmesini sağladı. 300 metre yüksekliğe ulaştığında Çelebi roketi terk ederek, havada kaymasını sağlayan ve bir tür paraşüt olan araç yardımıyla yavaşça denize indi. Hasan Çelebi yüzerek kıyıya çıktı.
"Roket adam" Hasan Çelebi'nin 1633'teki denemesi, kayıtlarda ilk insanlı uçuş denemesi olarak geçiyor. Evliya Çelebi'nin Seyahatnamesi'nde söz konusu deneme, "Hasan Çelebi kendi icadı olan 50 okka barut macunu ile dolu 7 kollu bir fişeğe bindi ve yardımcıları tarafından bu fişek ateşlendi. Böylece gökyüzüne fırlatılan Hasan Çelebi, fişeğin barutu bitince önceden hazırladığı kanatları açarak Sinanpaşa Sarayı önünde denize indi." ifadeleriyle anlatılır.
Evliya Çelebi'nin Seyahatname'sinde Lagari Hasan Çelebi'nin roketle uçuşundan bahsinin tamamı ise şöyledir:
"Lagari Hasan Çelebi, Murad Han'ın Kaya Sultan nam duhteri pakizesi vücude geldiği gece akube şadmanlığı oldu. Lagari Hasan, elli okka barut macunundan yedi kollu bir fişeng icad etti. Sarayburnu'nda Hünkâr huzurunda fişenge bindi ve şakirdleri fişengi ateşlediler. Lagari, "Padişahım seni Huda'ya ısmarladım." diyerek temcid ve tevhid ile evciasumana huruc eyledi… Denize indi…