Türkçenin Moliere’i ve devlet adamı Ahmet Vefik Paşa
Edebiyatın ve sosyal bilimlerin çeşitli alanlarında çalışmalarda bulunan Ahmet Vefik Paşa tipik bir ansiklopedist olarak bilinirdi. Gerek yurt içinde gerekse gittiği ülkelerde çeşitli bilirkişiler tarafından kabul görmüştü. Hatta bazı oryantalistlerce, ilminin çokluğuna rağmen bilgilerinin düzensizliğinden dolayı "devrilmiş kütüphane" olarak adlandırılmıştı. Sizler için doğum yıl dönümünde Ahmet Vefik Paşa'nın hayat hikayesini derledik.
Ahmet Vefik Paşa 3 Temmuz 1823 tarihinde 2. Mahmud döneminde İstanbul'da doğdu. Kaynaklar Vefik Paşa'nın doğum tarihi konusunda ortak bilgi verir. Sadece Ağah Sırrı Levend farklı olarak 1819 tarihini gösterir. Vefik Paşa'yla ilgili bilgi veren batılı müellifler (yazarlar), kendisinin öldüğünde yaşının yetmişi aşkın bulunduğunu ileri sürerek doğum tarihini 1818 veya 1819 almayı uygun görmüşlerdir.
Ahmet Vefik Paşa'nın dedesi Divan-ı Hümayun'un ilk Müslüman tercümanı olan Yahya Naci Efendi idi. Babası ise Hariciye Nezareti Tercüme odasından başlayarak sefaret tercümanlığı ve maslahatgüzarlığı, daha sonra da Bab-ı Seraskeri Tercüme Odası müdürlüğü gibi memuriyetlerde bulunmuş olan Ruhuddin Mehmet Efendi'ydi.
Ahmet Vefik Paşa, kısa bir süre Sıbyan Mektebine devam ettikten sonra, 1831'de vaktiyle dedesi Yahya Naci Efendi'nin de hocalık yapmış olduğu Mühendishane-i Berri-i Hümayuna (Teknik Üniversite) kaydolmuştu. Ancak babasının Paris Büyükelçiliğine sefaret kâtibi olarak atanması üzerine, 1834'te babasıyla birlikte Paris'e giden Ahmet Vefik Paşa'nın Mühendishane-i Berri hümayundaki eğitimi yarım kaldı.
Paris'te Saint-Louis Lisesine başlayan Ahmet Vefik Paşa, bu lisede üç yıl öğrenim gördükten sonra, babasının görevinin sona ermesi üzerine 1837'de yurda döndü.
Paris'te Saint- Louis Lisesinde öğrenci iken Ahmet Vefik Paşa dil öğrenme yeteneği ile hocalarını şaşırtmış ve onların hayranlığını kazanmıştı. Fransızcayı bir Fransızdan ayırt edilemeyecek şekilde güzel ve doğru konuşan Ahmet Vefik Paşa, Paris'te Fransızca öğrenmekle kalmamış, İtalyancayı da öğrenmişti. Bu dönemde eski dillere de merak saran Ahmet Vefik Paşa, Latinceyi ve Eski Yunancayı da öğrendi.
Gençlik yıllarının ilk dönemlerinde batılı ve liberal bir eğitim alan Ahmet Vefik Paşa, Paris'te bulunduğu süre zarfında tiyatroya da ilgi duymuş, Paris'te Moliere'nin eserleri başta olmak üzere birçok tiyatro oyununu seyretmişti. Saint-Louis Lisesinde Alexandre Dumas-Fils ile de sınıf arkadaşı olan Ahmet Vefik Paşa'nın resmi olarak öğrenimi 1837'de yurda döndükten sonra son buldu.
