Arama
İspanya’da ev sahiplerinin korkulu rüyası: Okupa
İspanya'da okupa adı verilen gruplar, tespit ettikleri boş evlere yerleşebiliyor. Üstelik ev sahibinin mülkün kendisine ait olduğunu kanıtlayamadığı durumlarda evi tamamen işgal edebiliyorlar. Özel mülkiyete karşı adeta bir meydan okuma olarak nitelendirilen bu durum, 20. yüzyılın son çeyreğinden itibaren ülke içerisinde oldukça yaygın.
◾ "Ele geçirme, işgal etme" anlamlarına gelen okupa ifadesi, İspanya'da sıklıkla yaşanan ev işgalleri için kullanılır. Aynı zamanda bu işgali gerçekleştiren gruplar da aynı isimle adlandırılır.
◾ Ülkenin herhangi bir yerinde mülkü bulunan insanlar, kendilerine tedirginlik veren bu durumla 1984'ten beri karşı karşıya kalıyor. Tarihi eskiye dayanmasına rağmen son dönemlerde daha çok gündeme gelen okupalar, boş buldukları evleri çeşitli amaçlarla işgal edebiliyor.
◾ 1984'ten bu yana gözlemlenen okupalar, 2008 yılı itibariyle yeni bir hüviyete büründü. Ekonomik krizle beraber kiracılara kolaylık sağlayan yasanın meclisten çıkması, kiracıların uzun süre ödeme yapmadan konaklama imkanını oluşturdu. Bu durumdan şikayetçi olan ev sahipleri ise bitmek bilmeyen mahkemelerle uğraşmak zorunda kaldı.
◾ Yeni çıkan yasa, başta evsizler olmak üzere birçok grup tarafından istismar edildi. Böylece yasa öngörülemeyen bir şekilde okupalara hukuki bir dayanak oldu. Yüzlerce ev sahibini mağdur eden bu yasaya 2018 yılına gelindiğinde başka bir yasa ile el atıldı. Böylece okupalar, 5 gün içerisinde evin kendisine olduğunu kanıtlayamadığı takdirde evden hemen tahliye edilmeye başlandı.
◾ Okupaların açıklamalarına bakıldığında bu işgallerin, yalnızca evsizler tarafından konaklayacak bir yer ihtiyacından doğmadığı anlaşılır. Okupalar bunun ötesinde, daha derin bir mesaj taşır. Kendi düşünce sistemlerine göre oluşturdukları sosyal adalette varlıklı kişilerin fazlaca mülke sahip olması, ihtiyaç sahibi başka kimselerin o mülkleri kullanmasına hak tanır. Bu durum, daha adil bir sistem için atılan küçük adımlar olarak görülür.
◾ Bu işgaller, kapitalist düzenin getirilerinden biri olan özel mülkiyetin pratik bir eleştirisi olarak da yorumlanabilir. Okupaların iddialarına göre barınma, yalnızca para ile elde edilen bir ayrıcalık değil aksine her insanın temel haklarından biridir. Dolayısıyla toplumun veya otoritenin bunu her vatandaş için sağlaması gerekir.
Müslüman olduktan sonra İspanya'da ilklere imza atan kadın: Miriam Cuenca
◾ Okupa meselesinin doğrudan ilişkili olduğu meselelerden biri mülkiyet hakkıdır. Çünkü temelde özel mülke karşı çıkan bir harekettir. Kapitalizmin bir meyvesi olan mülkiyet hakkı, kişinin elinde bulundurduğu eşyaya sahip olabilmesi, ondan yararlanabilmesi ve istediği şekilde tasarruf edebilmesini kapsar.
◾ Özel mülkiyetin bulunmadığı komünist devletlerde mülk, halka mal olmuştur. Okupa olarak adlandırılan bu durumun da aslında bu yapılanmayı hedeflediğini söylemek yanlış olmayacaktır.
◾ Okupalara İspanya'nın genelinde rastlanmasına rağmen bu durumun daha yaygın olduğu bazı bölgeler mevcut. İber Yarımadasının kuzeydoğusunda yer alan yarı bağımsız Katalonya bölgesi, okupaların en sık görüldüğü yer.
◾ Özellikle gecekonduların olduğu, şehrin kalan kısmına nispetle daha denetimsiz yerlerde okupalar, boş evleri kolaylıkla mesken edinebiliyorlar. Tatil mevsimlerine gelindiğinde ise ev gasplarında ciddi bir artış gözlemleniyor. İşgalci gruplar tespit ettikleri evlere yerleşip kendi mülkleriymişçesine kullanabiliyorlar.
◾ Bununla birlikte içinde çok fazla daire bulunan geniş apartmanlar ve çevresinde hiç yerleşim yeri bulunmayan müstakil evler de okupaların gözde mekanları arasında yer alıyor. Küçük yerleşim yerlerine göre denetimin daha kısıtlı olduğu bu mekanlar kolaylıkla işgal edilebiliyor.
Katalonya: Barselona, Girona, Lleida ve Tarragona şehirlerinin oluşturduğu özerk bölge.