Arama
Doğu edebiyatının en önemli klasikleri arasında yer alan Tutiname'den öğütler
Doğu edebiyatının en önemli klasikleri arasında sayılan Tutiname, Binbir Gece Masalları formatında yazılmıştır. Eserde hikayeler, kitaba da ismini veren bir papağan ağzından anlatılmıştır. Temel bir çerçeve hikaye içerisinde kat kat hikayeleri barındıran Tutiname, fabl tarzının bir örneğidir. İnsanlığın kadim konusu olan kadın erkek ilişkilerine dair birçok hikayeyi barındıran eser, nasihat niteliği de taşımaktadır. İşte Doğu edebiyatının en önemli klasikleri arasında yer alan Tutiname'den öğütler…
"Muhabbetten sonra düşmanlık geldiği çok görülmüştür..."
TUTİNAME
📌Tutiname, hikâye türünde yazılmış, Sanskritçe "Çukasaptati" adlı eserin 1330 yılında Hindistan'da yaşamış mutasavvıf şair Ziyâeddin Nahşebî tarafından yapılan Farsça tercümesidir.
📌Tutiname, birçok edebi otoriteye göre Doğu edebiyatının hikâye alanındaki en önemli eserlerdendir.
📌Uzun yıllar Nahşebi'nin bu tercümesi kullanılmış fakat tercümenin dili yeni nesil tarafından yeterince anlaşılamayınca Hint-Türk hükümdarı Babürlü Ekber Şah, eserin yeni tercümesinin yapılmasını istemiştir.
📌17. yüzyılda eser Muhammed Kadiri tarafından sadeleştirilmiş, bu yeni tercüme beğenilince Türkçe, Hindce ve Bengal dili gibi çeşitli dillere çevrilmiştir. Yalnızca Doğu'da değil Batı'da da Tutiname 18.yüzyıl dolaylarında tanınmış ve çeşitli Avrupa dillerine çevrilmiştir.
"Senin kısmetin olan şeyden kaçmış olsan bile, o seni arar, bulur. Kısmetinden başka herhangi bir şeyin arkasında yıllarca koşsan bile elde etmen mümkün değildir.."
Tutiname'nin konusu
📌Tutiname'nin çerçeve hikayesinde Said isimli bir genç, Mahışeker isimli kıza deli divane bir şekilde aşıktır ve onunla evlenir. Said bir gün pazarda gördüğü çok zeki bir kuş olan tutiyi satın alır. Tuti'nin nasihatleriyle kısa zamanda Said'in işleri düzelir, maddi durumu iyileşir. Olaylar Said ve Mahışeker'in ilişkileri ekseninde Tuti'nin verdiği nasihatlar üzerinden işlenir.
Eserin önemi
📌Eserin barındırdığı hikâyeler büyük bir çeşitlilik göstermektedir. Her şeyden önce hikâyelerin çoğu belirli bir nasihat taşır ve ahlaki niteliğe sahiptir.
📌Fabl tarzında hikâyelerinin yanı sıra, günlük olayların konu edildiği herhangi bir olağanüstü öğe taşımayan basit hikâyeler de mevcuttur.
📌Eserin alındığı kaynak Müslümanlara ait değildir fakat Müslümanlar zamanla yaptıkları tercümelere İslami motifler, ayet hadis ve kıssalar eklemiştir.
"İnsana her şeyden mühim olan haslet, kendine saygısı olmasıdır."
Türk edebiyatında Tutiname
📌Katip Çelebi'nin eseri Keşfü'z-zunûn'da Tutiname'nin Kanûnî Sultan Süleyman adına tercüme edildiği kaydedilmektedir.
📌 Abdülbaki Gölpınarlı Mevlâna Müzesi Yazmalar Kataloğu`nda tanıttığı bir Tutiname yazmasının Kanuni adına 16. yüzyıl şairlerinden Eyyübî tarafından tercüme edilmiş olabileceğini öne sürmüştür.
📌17.yüzyılda Tutiname'nin bir Türkçe tercümesi yapılmış ve sonraki yüzyıllarda yapılan tercümelere kaynaklık etmiştir.
📌Günümüz Türkçe'siyle sadeleştirilmesini ilk defa Şemsettin Kutlu yapmıştır.
"İki taraflı olmayan muhabbet hiçbir zaman kalıcı değildir."