Edat nedir? Edat çeşitleri ve özellikleri nelerdir? Edat ile bağlaç arasındaki fark nedir?
Edat veya diğer adıyla ilgeç, tek başına anlamı olmayan kendinden önce gelen kelimeyle ilgi kurabilen sözcüklerdir. Cümlede farklı anlamlar kazanabilen edatlar, dil bilgisinin en temel konuları arasında yer alır. Peki, öğrencilerin en çok karıştırdığı konular arasında yer alan edat nedir? Edatın özellikleri ve türleri nelerdir? Edat ile bağlaç arasındaki fark nedir? İşte edat örnekleri…
Önceki Resimler için Tıklayınız
📌Vasıta edatı İle kelimesidir. İle edatı -le şeklinde ek biçiminde de yazılabilir. Birkaç farklı kullanımı vardır.
Örnekler:
➡ İşin, fiilin, hangi araçla (vasıtayla) yapılacağını, yapıldığını bildirir:
➡ İstanbul'a uçakla gideceğim.
➡İşin, fiilin kimle yapıldığını, yapılacağını bildirir:
➡Bu oyuncağı küçük kardeşimle birlikte yaptım.
➡İşin, fiilin nasıl yapıldığını, yapılacağını bildirerek durum zarfı oluşturabilir:
➡Büyük bir sevinçle yanıma geldi.
➡İşin, fiilin nedenini bildirerek edat tümleci olabilir:
➡Arabanın devrilmesiyle yol trafiğe kapandı.
➡"İle" edatı, bağlaç olan "ile" kelimesiyle karıştırılmamalıdır. Bağlaç olan "ile", "ve" anlamına gelir:
Ali ile Aydın bize geldiler. (bağlaç)
Bu filmi Ali'yle izlemiştim. (edat)
📌Değin, dek, doğru, kadar, karşı, yan gibi yer veya yön bildiren edatlardır.
Örnekler:
➡Ayvalık'ta denize karşı bir villa almış kendisine.
➡Eve doğru ıslık çalarak yürürken eski bir arkadaşıma rastladım.
➡Otomobilimiz bozulunca şehre kadar yürüdük.
📌Edat olarak kullanılan bazı kelimeler cümlede başka görevlerde de kullanılabilirler. Zarf, sıfat, ,isim görevi bunlara örnektir:
Örnekler:
➡Biraz beri gel. (zarf)
➡Bugün derse başka bir öğretmen geldi. (sıfat)
➡Yolun karşısına geçerken çok dikkatli olmalısın. (isim)
📌Cümledeki diğer kelimelerle birlikte sıfat veya zarf öbeği oluşturabilirler:
Dağ gibi adam bu hastalığı atlatamadı. (sıfat öbeği)
Sen de herkes kadar çaba göstermelisin. (zarf öbeği)
📌Başka kelimelerle birlikte özne veya yüklem görevinde de kullanılabilirler:
Dünkü provada repliğimi unuttuğumda utançtan ölecek gibiydim. (isim, yüklem)
Onun gibisi zor bulunur. (isim, özne)