Klasik Türk şiirinde Kadir Gecesi
Başta Anadolu olmak üzere geniş bir coğrafyada hüküm süren Osmanlı topraklarında önemli yazarlar ve şairler yetişir. İslam'ın sancaktarlığını üstelenen Osmanlı, klasik edebiyatın zeminini oluşturur. Dini gün ve geceler ile ilgili kasideler ve gazeller kaleme alınır. Kadir gecesinin işlendiği divanlar ise döneme damgalarını vurur.
Önceki Resimler için Tıklayınız
RAMAZANİYELER
🔹 Bu dini gün/aylardan biri olan Ramazan, Osmanlı kültürel hayatında önemli bir yere sahipti. Hatta öyle ki Ramazan ile ilgili yazılan şiirler ayrı bir edebiyat türü oluşur.
🔹 Bu aya özgü şairler tarafından padişahlara, vezirlere ve önemli devlet adamlarına kasideler sunulur. Ramazan ayı içinde kaleme alınan bu yazılar, edebiyatımızda Ramazaniyeler adı altında farklı bir tür ile yer bulur.
🔹 Ramazaniyeler, çoğunlukla kasidelerin nesib kısımlarında işlenir. Bu yazı türünün beyit sayısı değişmek ile beraber 10-15 civarında olur. Oruç, Kadir gecesi ve Ramazan ayının günlük yaşama yansıması gibi konular işlenir.
EN ÇOK RAMAZANİYE KALEME ALAN ŞAİR
🔹 Ramazan ayında Osmanlı döneminde padişahlara sunulan kasideler, kültürel ve toplumsal hayata canlılık kazandırır. Edebiyatımızdan en çok Ramazaniye kaleme alan Enderunlu Fazıl'ın kasideleri türün en önemli örneklerini temsil etmektedir.
Hilal-i ruze kim bir kavs-ı Hallac asuınan üzre
Onunla berfden çok penbe attırdı zenan üzre.
Kudumiyle bu nev-maIı-ı sıyamın berf-i safidir
Döşenmiş penbeli liliçe rıy-ı hakdan üzre.
Çemen yahbeste olmuştur hilal-i maha ta'zimen
Su dibası meger ferş oldu salın-ı gülsitan üzre.
Enderunlu Fazıl
Enderunlu Fazıl kimdir?
18. yüzyılda Osmanlı döneminde yaşamış şair. Enderunda yetiştiği için "Enderunlu" lakabını almıştır.
KLASİK ŞİİRDE KADİR GECESİ
🔹 Klasik Türk şiirinde Kadir gecesi, beyit ve mısra olarak manzum eserlerde yer bulur. Kadir gecesi edebiyatımızda leyle-i kadr, şeb-i kadr, şam-ı kadr olarak adlandırılmıştır. Genel itibariyle sevgiliye kavuşma gibi kullanılan ifadeler edebiyat kalıplarıyla mensur eserlerde yer almaktadır.
🔹 Ramazaniye konulu kasidelerin dua bölümünde, her gecenin Kadir gecesi, her günün bayram günü olması temennisi ile şiir sonlandırılır. Buna örnek olarak Enderunlu Vâsıf ve Nedim'in Divan isimli eserlerinden beyitleri örnek olarak gösterebiliriz.
🔹 Kadir gecesini konu alan eserlerin varlığı yüzyıllar boyu devam eder. Yer aldığı eserlerin türü zaman zaman çeşitlenerek karşımıza çıkar. Kimi zaman kaside olarak kimi zaman mensur, manzum kimi zamanda gazel türüyle edebiyatımızı süsler.
🔹 Bu türü kaleme alanlardan biri 16. yüzyıl şairlerinden Zâtî'dir. 16. yüzyıl divan şairlerinden biri olan Zâtî mahlasıyla tanınmıştır. Asıl ismi bilinmesede yaşadığı döneme damga vuracak gazeller, kasideler kaleme almıştır.
