Arama
Edebiyatımızda mektup
Dünyanın henüz "büyük bir köy" olmadığı, telefonun icat edilmediği dönemlerde insanlar mektup ile iletişim sağlıyordu. Mektuplar yüz yıllar boyunca en güzel en kalbi duyguların tercümanı olmuştur. Sizler için Mehmet Akif'ten Cahit Zarifoğlu'na, edebiyatımızın önde gelen mektup kitaplarını derledik. Mektup nedir? Edebiyatımızda mektup kitapları, edebi mektup örnekleri, edebi mektuplar…
Türk edebiyatını bir yazar ve hoca olarak etkileyen Ahmet Hamdi Tanpınar, yalnız ve düşünceli bir karaktere sahiptir. Zeynep Kerman'ın düzenleyerek bir kitap haline getirdiği mektuplarda, Tanpınar'ın iç dünyası ve insani münasebetleri ön plandadır. Mektupların eski yazı ile yazılması da dikkat çekicidir. Dil devrimi yapılıp tabana yayılmasına rağmen okuryazar insanlar kolay kolay alışkanlıklarından vazgeçememişlerdir.
(x) 🔍 Bilgi Notu:
İç dünyası paramparça olan Tanpınar, yaşamı boyunca maddi sıkıntılarla baş etmeye çalışmış, kişisel hayatındaki sorunları, takıntıları, hayat arkadaşını bulamamanın vermiş olduğu üzüntüyü mektuplarında dile getirir.
📍 İlginç Bilgi:
Tanpınar eserlerinde ve şahsi metinlerinde (günlük ve mektup) sevgisizlikten dert yanar.
Alıntılar
➡ "Hakikatte ise yalnızlık müthiş. Çünkü yalnızlık içimde."
➡ "Benim tezgâhım, laboratuvarım, hep kafamın içi."
➡ "Psikolojim de, yaptığım hataların, beceriksizliklerin, dalgınlıkların yüzünden bozuk. Hep kendi aleyhimde düşünüyorum. Ömrümün en tehlikeli muhasebelerini yaşıyorum."
Eski ve yeni şiir arasında bir köprü olan Yahya Kemal Beyatlı gerek kişiliği gerekse aldığı görevler sebebiyle pek çok ülke gezmiş, farklı şehirlerde bulunmuştur. Yahya Kemal her şeyden evvel bir Türkiye aşığıdır ve gittiği her yerde memleketini özlemektedir. Bu sebepten mektuplar yazmıştır. Bu mektuplar bir şairin memleket, insan ve yaşam sevgisini göstermesi bakımından önemlidir.
(x) 🔍 Bilgi Notu:
Yahya Kemal şiiri sayesinde kendisini sevmeyen edebiyat muhitleri tarafından dahi saygı görmeyi başaran nadir şairlerimizdendir.
📍 İlginç Bilgi:
Yahya Kemal Sorbonne okuduğu yıllar içerisinde milletinin ve dilinin kıymetini fark etmiştir.
Alıntılar
➡ "İtiraf etmeliyiz ki Türkçe çok şeyler kazandı, fakat kudretini kaybetti."
➡ "Müverrih Cevdet Paşa ile edip Namık Kemal bir tek adam olsalardı XIX. asırda büyük bir nasirimiz olurdu. Fuzuli ile Naili-i bir tek adam olsalardı eski şiirimizin zevkine doyamazdık."
Mektup, iki insanın birbirlerinin en mahrem meselelerini konuştuğu, kültür ve sosyal hayatımıza ışık tutan bir metindir aynı zamanda. Aşk mektupları da bu türün bir vazgeçilmezi adeta önden giden atlılarıdır. Edebiyatımızın sürgün şairi Ahmed Arif ve Leyla Erbil arasındaki bu mektuplaşmalar ülkemizin son yüzyılındaki edebi, siyasi ve sosyal meselelere ışık tuttuğu gibi aşkın ne denli kuvvetli bir bap olduğunu da bizlere hatırlatıyor.
(x) 🔍 Bilgi Notu:
Ahmed Arif yazdıkları ve dile getirdikleri ile tam bir Anadolu şairidir. Anadolu onun ruhunu parça parça ele geçirmiştir.
📍 İlginç Bilgi:
Uzun yıllar şiir yazmayan Arif, tek şiir kitabı olan "Hasretinden Prangalar Eskittim" i yayınlayınca büyük bir şöhrete erişir.
Alıntılar
➡ "Allahtan ki sen varsın. Yoksa halim korkunçtu. Burası bir köy! Yakınlarımın bütün ısrar ve gayretine rağmen, hemen anneme gideceğim. Pazartesi'ye trendeyim. Eve gidince senin mektubunu bulmalıyım. Anneme ilk sorum o olacak zaten."
➡ "Hınca hınç mısra doluyum. Kara ve yeşil fon, hepsinde hâkim. Biraz kendime geleyim, mendillerine, bluzlarına, yastığına mısralar serpeyim. Ha?"
Tanzimat'tan bu yana yazılan edebi ve şahsi metinlerin hemen hepsinde bir Doğu-Batı kıyasına şahit oluruz. Halit Ziya Uşaklıgil'in "Almanya Mektupları" da bu tür metinlerdendir. Muhtelif sebeplerden dolayı yurtdışında pek çok defa bulunan Halid Ziya, sanayileşme ve felsefe alanında ilerlemiş olan Almanya'da gördüklerini mektuplarında yorumlayarak ortaya edebi ve tarihi bir vesika koyar.
(x) 🔍 Bilgi Notu:
Halid Ziya, Uşşakizadeler olarak bilinen Uşaklı büyük bir aileye üyedir. İyi bir eğitim almış ve Avrupa dillerine ileri derecede hâkim olmuştur.
📍 İlginç Bilgi:
Mustafa Kemal Atatürk ile iki buçuk sene evli kalan Latife Hanım ile Halid Ziya aynı aileye mensuptur.
Alıntı
➡ "Ne zaman güzel bir oyuncak görse çocuklarını düşünen bir baba hissiyle bütün görülen şeylerden sonra hayâlimin memleketime akan bir cereyânı var. Bu gâyet tabiîdir. Sack Çiftliği'nde de hep Anadolu'nun işleyecek kollara muntazır bî-enhâ topraklarını düşündüm."