Hafız-ı Şirazi'den Alıntılar
İran edebiyatının en büyük şairlerinden biri olarak görülen Hafız-ı Şirazi, kurduğu şiir dili ile çağları aşan şiirler kaleme aldı. Şiirleri kıtalar dolaşan şair, yapılan tercümeler vesilesiyle tüm dünyada tanınmaktadır. Sizler için Hafız-ı Şirazi divanından şiirler derledik.
◾ 1390 yılında vefat eden Hafız-ı Şirazi'nin doğum tarihi tam olarak tespit edilememiştir. Tam adı Hâce Şemseddin Muhammed olan şair, İran edebiyatının en büyük isimlerindendir. Kullandığı dil ve duygularını ifade ediş biçimiyle dönemi ve sonrasında yüzlerce şairi etkileyen Hafız'ın divanı hayatta iken bir araya getirilmemiştir.
◾ Ailesini geçindirmek için küçük yaşta çalışmaya başlayan Şemseddin Muhammed, zamanla İslami ilimleri ve hafızlığını tamamlar. Kendisinin "Hafız" diye lakaplanması da Kur'an-ı Kerim hafızı olmasından dolayıdır. Şiirin her dalı ile uğraşmasına rağmen Hafız, gazelleri ile şöhrete ulaşır.
◾ Hafız-ı Şirazi'nin gazelleri halk arasında söylene söylene tüm dünyaya yayılmıştır. İran'da hemen her evde Hafız divanının bulunması Farisilerin ona verdiği değeri anlamamız açısından mühimdir. Sizler için hazırladığımız alıntıda bulunan eski Türkçe çeviriler şair Ferîdî'ye aittir.
Hâce ne demek?
Farsça kökenli olan sözcük; âlim, hoca ilim sahibi gibi anlamlara gelip kıymetli kişiler için kullanılmıştır.
Şiraz neresidir?
Farisilerin tarih sahnesine çıktığı Fars bölgesinin en büyük şehirlerinden olan Şiraz, İran kültürünün bozulmayan nadir şehirlerindendir. "Güller ve Şairler Şehri" olarak nitelenen Şiraz, İran'ın kültür başkentidir.
Yanup bu cân u yürek irmedi murâda gönül
Eger ireydi murâda döker mi'di hûb-âb
Günümüz Türkçesiyle
"Bu can ve yürek yandı ama gönül isteğine ermedi
Eğer isteğe erseydi gözyaşı döker miydi"
Sormazsın a yâr dervişi sen korkum odur kim
Yok sanâ afıv fikri vü tedbir-i sevâbûn
Günümüz Türkçesiyle
"Ey yar dervişi sormazsın, korkum o dur ki
Sende yargılanma fikri ve sevap ümidi yok"
Çün geldi firâk gussası biz düşdük ayakdan
Derdde kalubuz çün elimüzden devâ gitdi
Günümüz Türkçesiyle
"Ayrılık hüznü geldi biz elden ayaktan kesildik
Dertte oturuyoruz çünkü deva elimizden gitti"
Dil didi duâ ile olur vaslını bulmak
Ömrüm nice demdür ki duâ işine gitdi
Günümüz Türkçesiyle
"Dil sevdiğine kavuşmak dua ile olur dedi
Çok zamandır ömrüm dua ile geçti"
