İmam Gazzali'nin Kimya-yı Saadet kitabından öğütler

🔸 Namazda kalbin gafleti iki sebeple olur. Biri zahir, biri de bâtın ile alâkalıdır. Zahiri olan gaflet şöyledir: Namaz kıldığı yerde kalbini meşgul edecek bir şey görmesi veya bir ses duymasıdır. Kalp de göze ve kulağa tâbidir. Bunun çaresi, hiç ses olmayan bir yerde namaz kılmaktır. Eğer orası karanlık olursa daha iyi olur. Göz de bir yere takılmaktan kurtulur.

🔸 Birçok zâhidler ve âbidler kendilerine küçük ve karanlık bir oda yaparlar. Çünkü açık, rahat yerde kalp daha çok daralır. İbn Ömer (ra) namaz kılacağı zaman, gözü takılmaması için kılıcı, kitabı ve örtüyü önünden kaldırdı.

🔸 İkinci gaflet sebebi bâtınidir. Bu da düşünce ve hayâllerin dağılmasıdır. Bu ise daha zor ve güçtür. Bu da iki şekilde olur. Biri, kalbi bir zaman meşgul eden bir iten doğar. Bunun çaresi, önce işi yapmak, kalbini ondan ayırmak ve sonra namaza durmaktır.

🔸 Diğeri, kısa zamanda olmayacak şeylerde ve işlerde olur. Yahut da âdet olarak kalbi, çeşitli düşüncelerin kaplamasından meydana gelir. Bundan kurtuluş çaresi, kalbi okuduğu Kur'an- Kerim ve tesbihlerin manasını düşünmekle meşgul eylemektir.

🔸 Namazdan önce Allahü Teâlâ'yı hatırlamak kalpte galip gelmiyorsa, namazda da kalbi hazır olmaz. Vaki' olan düşüncelerden kalp, namazda da olsa kurtulamaz.

🔸 Namaz kalp huzuru ile kalmak isteyenin, namaz dışında kalbine bir çare bulup onu düşüncelerden kurtarması lâzımdır. Bu da dünya meşguliyetlerini kendinden uzaklaştırmakla olur. Dünyada kendisine yetecek kadarına kanaatle olur.

İmam-ı Gazzali kimdir? Gazzali'nin ilmi çalışmaları...

🔸 Bir kimse bir ağacın altında oturup, serçelerin seslerini duymak isterse, eline bir sopa alır ve kovar. Biraz sonra serçeler yine hemen o ağaca dolarlar.

🔸 Eğer onlardan kurtulmak isterse, çaresi, ağacı kökünden kesmektir. Çünkü ağaç orada olduğu müddetçe kuşlar oraya gelir. Bunun gibi, arzular çok olunca, çeşit çeşit düşünceler ondan ayrılmaz.

🔸 Namazın hareketlerinden her bir bilginin ve zikirlerinden her zikrin kendine mahsus bir ruhu ve hakikati vardır. Eğer ruh asıl olmasa, ölü insan gibi olur. Yâni ruhsuz beden gibi olur.

🔸 Eğer asıl olursa, edepleri ve lâzım gelen şeyleri tamam olmazsa, gözü oyulmuş, kulağı ve burnu kesilmiş adam gibi olur.

🔸 Eğer hareketlerine riayet edilir, ruh ve hakikati onunla olmazsa, gözü olup görmeyen, kulağı olup duymayan insana benzer.

🔸 Ezan sesini duyduğun zaman kalbinde bir sevinç ve istek dolmuş görüyorsan, kıyamet günündeki sesi duyduğun zamanda öyle olacağını anla.