Şiire Düşen Ak: Kış Mevsimi
Her mevsim başka bir ruha açılır. İnsan kendini değişen her mevsimde yeniler ve dönüştürür. Şairler ise bu dönüşümü mevsimler üzerinden örnekleyerek anlatırlar. Bahar sevincin ve aşkın ayı iken sonbahar, hüznü çağrıştırır. Kış ise ayrılığın ve acının katmerlendiği, yüreklerin üşüdüğü bir mevsim olarak şiirlerde karşımıza çıkar. Hazır mevsimindeyken ünlü şairlerimizin yazdığı kış dizelerini sizler için derledik.
"Kimsesiz odanda kış geceleri,
İçin ürperdiği demler beni an!
De ki: Odur sarsan pencereleri,
De ki: Rüzgâr değil, odur haykıran!"
Bekleyen, Necip Fazıl Kısakürek
🔹 Necip Fazıl'ın henüz Abdülhakim Arvasi ile tanışmadan yazdığı "Bekleyen" şiirinde ilk göze çarpan durum, karşılıksız aşktan kaynaklı sevgiliye duyulan hırstır. Bu hırsın muhatabı olan sevgili ile korku üzerinden bağ kurulmaya çalışır. Yukarıdaki dizelerde soğuk karanlık bir kış gecesi imajı çizilmiş; kışın uğultusu ve rüzgârı ile sarsılan pencereleri, sevgiliden karşılık bulamamış aşığın sarstığı düşündürülmek istenmiştir.
"Ne güzeldi o kış bahçesinde
Güllerin çok derinlerde çalışan uykusu
Sana bir bahar hazırlamak için."
Kış Bahçesi, Ahmet Hamdi Tanpınar
🔹 Kışı soğuk ve zalim bir mevsim olarak anmaktan ziyade baharın gelişine bir basamak, bahar öncesi hazırlık merhalesi gibi gören şair, bu dizelerde kış bahçesinde bahar hazırlığı için uyuyan güllerin uykusunun güzelliğinden dem vurur. Şiirin devamında da hüzünlü lakin hülyalı bir edayla baharı bekleyen kış bahçesinin serüvenini ince bir dille anlatır.
"otelin penceresinde duracaktın
şehri karanlıkta görecektin
karanlıkta yağmuru görecektin
saçların ıslanacak ıslanacaktı
kış geceleri gibi uzun uzun
tek damla gözyaşı dökmeksizin
maria dolores ağlayacaktı
istanbul'u yağmur tutacaktı
bütün bir gün iş arayacaktım
sana bir türkü getirecektim
kulaklarımız çınlayacaktı"
Emperyal Oteli, Attila İlhan
🔹 Attila İlhan, yoksul ve işsiz iki gencin öyküsünü yazdığı ve otel imgesi ile yurtsuzluğu derinden hissettirdiği bu şiirde yoksulların yani üşümekten korkanların, ısınmak için kaygılananların mevsimi kışı, uzun geceleri ile vurgulamıştır. Aslına bakarsanız bu dizenin öncesi yağmurda ıslanmış saçları vurgulanan bir kadın portresidir. Bu kadının saçlarının uzunluğu, uzun kış geceleri ile anlatılmıştır ve bölümün devamında adamın yağmurlu bir İstanbul gününde iş aradığını ve her şeye rağmen sevgilisine bir türkü getirdiğini görürüz.
🔹 Attila İlhan, Sisler Bulvarı kitabındaki meraklısı için notlar bölümünde bu şiir için; "Yanlış aklımda kalmadıysa, işsiz ve yoksul iki gencin kısa aşk öyküsüdür, bu niyetle yazılmıştır, öyledir de neden o kadar çok yankı yapmıştır, açıklaması zor olan burası, sanıyorum. Uzaktan iki savaş arası fransız filmlerini hatırlatan atmosferi bunda etkili oldu. Bir de şehirli özellikleri, sinema için elverişli yanı, su götürmez. 1955'te mi, 1956'da mı ne, Metin ile (erksan) nasıl bir film yapılabileceğini söyleşirdik: Oyuncularımız da kimler, kız Çolpan (İlhan), oğlan Fikret (Hakan). Ne kadar ilginçtir ki, "Emperyal Oteli" yıllar sonra Biket İlhan'ın televizyona çektiği "Geç Kalmış Ölü" şiir dizisinde klip olarak ekrana geldi." ifadelerini kullanmıştır.
"şimdi bu kışa girişin hüznü müdür, o mudur
benim her duygum biraz hüzün gibidir. Meselâ"
Kışındır, Turgut Uyar
🔹Turgut Uyar'ın Divan'ında yer alan bu şiirde kışa dair manzaralar ince detaylar olarak verilir. Kara kazak, çiçeklerin kışa hazırlanması, kapkara duman gibi. Doğanın kışa hazırlanışı ile insanların hazırlanışı arasında benzeşim kuran şair, doğanın gözleri yarı açık bir mevsim olarak yaşadığı kışı, hüzünlü bir mevsim olarak niteler ve her duygusunun biraz da bu hüzne benzediğini söyler. Soru sorarak anlatımı güçlendirdiği bu şiirde mavi, mor gibi soğuk renkler ve siyahla hissettirilen sahneler ağır basar.
"gelmesem de bulutlar, kuşlar, rüzgarlar gelir
dağlar senin o rüya gözlerine eğilir
ufuk alır yüzünün renginden beyazını
mevsim sana getirir baharını, yazını
korkma, kış bende kalır yıllar boyu, bilmezsin
saçlarına damlalar düşer gülüm, silmezsin
içimden kopmuş gibi dinlersin şarkıları
gülümserken sessizce ağlatırsın suları"
Gelmesem, Nurullah Genç
🔹 Aşığın kendisi gelmese de bütün tabiatı kucaklayıp sevgilinin önüne serdiği bu dizelerde her şeyin güzeli ve sıcağı sevgilinin olurken kış aşığa kalır ve yıllar boyu sürer. Şiirlerde ayrılığın kışa benzetilmesi aşığı üşütmesi, soğuk ile vurgulanması burada kış mevsimi ile sağlanmıştır.
