Arama
Necip Fazıl'ın çıkardığı ilk dergi: Ağaç
Ağaç, Necip Fazıl tarafından yayımlanan haftalık sanat, fikir ve edebiyat dergisiydi. Üstad, bu dergi aracılığıyla maddeci sanat anlayışının hakim olduğu bir dönemde manevi değerleri temsil etmek adına faaliyete geçti. Ülkenin milli ve manevi meselelerine eğilirken ilerde açacağı Büyük Doğu dergisinin de temellerini attı. Derginin en önemli özelliklerinden biri de yazar kadrosundaki çeşitlilikti. Ahmet Hamdi Tanpınar'dan tutun da Sait Faik'e kadar birçok değerli edebiyatçı dergide yazılar kaleme aldı. Peki, derginin edebiyat tarihimizdeki önemi ve kapanma hikayesi neydi?
📌1930'lu yıllar Türk aydınının manevi boşluğa düştüğü bir dönemdi. Cumhuriyet yeni kurulmuş, gerek toplumsal gerek siyasi gerekse edebi çevrelerde eski ve yeni arasında büyük gelgitler yaşanıyordu. Türk aydını bir yandan kendisine dayatılan Batılılaşma ve modernizme ayak uydurmaya çalışıyor bir yandan da köklerinden kopmaya başladığını hissediyordu. Bu boşluğu hisseden aydınlarda yeni bir dergi çıkarma fikri filizlendi. Osmanlı'dan tevarüs edilen medeniyet tasavvuru unutulmamalı ve buna sahip çıkılmalıydı.
Cumhuriyet edebiyatının aksiyoner ismi Necip Fazıl, hemen kolları sıvadı. Edebi ortamdaki ruhi boşluğu hisseden yazarların başında gelen Necip Fazıl, böyle bir ortamda şahsi gayret ve teşebbüsleriyle, 14 Mart 1936 ile 29 Ağustos 1936 yılları arasında, dönemin İş Bankası Genel Müdürü olan Celal Bayar'ın da desteğiyle Ağaç dergisini çıkardı. Ağaç; sanat, fikir ve aksiyon dergisi alt başlıklarıyla yayımlandı.
Yahya Kemal çevresinde toplanan edebi okul: Dergah dergisi
📌Necip Fazıl derginin çıkış hikayesini Babıali isimli kitabında şöyle anlatıyordu:
"Tutmayan 'Tohum'dan sonra tutmayan 'Ağaç'... İktisat Vekili Celâl Bayar'ın evine gidiyor ve teklifini yapıyor: -Yedi yıldan beri İş Bankasındayım ve kendimi fikir ve sanat faaliyetlerine ancak dağınık şekilde verebilmekteyim. Halbuki artık o yolda merkezleşmek ve bankaya pratik bir ihtisasla ait kalmak istiyorum. Emelim haftalık bir fikir ve sanat mecmuası çıkarmaktır. Memleketin buna ihtiyacını takdir edersiniz. Eğer emrinizdeki bankalardan İş Bankası ve Sümerbank bana bir senelik peşin ilân karşılığı muayyen bir para verirlerse mesele kalmaz. Celâl Bayar, teklifi gayet müsait karşılıyor ve Mistik Şair'in eline o zamanın parasiyle 1600 lira toslanıyor. Bugünün 200 bin lirası denilse yanlış olmaz. Bir mebusun ayda 200 küsur lira aldığı devir... Başlıyor 'Ağaç'ın hazırlığı...
📌Derginin ilk altı sayısı Ankara'da çıktıktan sonra yedinci sayıdan itibaren İstanbul'a nakledildi.
📌Yazar kadrosu, içeriği ve getirdiği mesajla devrin sanat, kültür ve edebiyat dünyasında önemli bir yeri olan Ağaç dergisi, daha sonraki yıllarda aynı görüşü benimseyen yayın organlarının da çıkmasına zemin hazırlamıştı.
Ağaç, Necip Fazıl'ın ilk dergicilik deneyimi ve bir nevi Büyük Doğu'nun hazırlığıydı.
📌Derginin sahibi, editörü ve başyazarı, 1920'li yıllardan beri şair kimliğiyle ünlenen Necip Fazıl'dı. Dergi mutlaka ünlü şairin yazısıyla başlardı. Necip Fazıl, bu yazılarda devrin kültür ve sanat faaliyetlerini değerlendiriyor ve birtakım eleştirilere tabi tutuyordu.
📌Dergi, Necip Fazıl'ın 1934 yılında bütün hayat görüşünü etkileyen Abdülhakîm Arvâsî ile tanışmasından sonra çıkmaya başladı. Bu tanışıklık şairin bakış açısını, manevi rotasını tam anlamıyla değiştirdi. Ağaç dergisinde üstadın yeni hayat görüşüyle yoğrulan fikirlerin ilk izlerine rastlanıyordu.
📌Derginin ikinci sayısında yayımlanan "Allahsız Dünya" adlı makalesi, Türkiye'de bütün bir Cumhuriyet devrinin olduğu kadar, temelde bütün insanlığın ölüm karşısındaki aczini dile getiren çok önemli bir yazıydı.
"Allah dünyamızdan çekildi. Artık ne bir (harikulade) telakkisi, ne bir sonsuzluk duygusu, ne bir gizlilik idraki, ne bir istikbal iştiyakı. […] Allah dünyamızdan çekildi. Bu çekiliş bir insandan cesaretin çekilişi, bir çehreden muhabbetin uçuşu, bir bahçeden baharın gidişi gibi kaba madde üzerinde takibi mümkün bir iş değil. […] Perişan ruhumuzu düzene sokacak iman! Davamız seninle!"
📌Necip Fazıl'ın Manzara başlıklı yazı dizisi Büyük Doğu'da çıkacak yazılarının bir ön izlemesi niteliğindeydi.