Edebiyat dergilerinin sayfalarına yansıyan Orhan Veli şiiri
Orhan Veli ve arkadaşlarının ortaya koyduğu yeni şiir anlayışı, edebiyatımızda büyük bir radikal çıkıştı. Garip akımı olarak adlandırılan bu şiir anlayışı, kendi döneminde büyük tartışmalara yol açarken edebiyat dergilerine de yansıdı. Peki, Orhan Veli ve arkadaşlarının "yeni bir soluk" olan şiirleri edebiyat camiasında nasıl karşılandı?
🔸 Garip, Orhan Veli Kanık, Melih Cevdet Anday ve Oktay Rıfat'tan oluşan Türk edebiyatında radikal çıkışlarla büyük etki uyandırmış bir hareketti. Garip tarzı ilk şiirlerini 1937'de Varlık dergisinde yayımlayan bu şairlerin öncü şahsiyeti; Orhan Veli'ydi.
🔸 Orhan Veli ve arkadaşlarının edebiyat camiasında kalem oynatmaya başladığı gençlik dönemlerinde Türk edebiyatında iki farklı şiir örneği dikkat çekmekteydi.
🔸 Bunlar; Yahya Kemal'in temsil ettiği öz şiir kanadı ile Faruk Nafiz, Yusuf Ziya, Enis Behiç, Halit Fahri ve Orhan Seyfi'nin temsil ettikleri hece şiiri kanadıydı.
🔸 Bu iki akımın yanında serbest nazımla toplumsal konuları işleyen Nazım Hikmet ise bir başka şiir ekolde yer alıyordu.
🔸 Yahya Kemal, Ahmet Haşim, Necip Fazıl, Ahmet Hamdi Tanpınar, Faruk Nafiz ve Nazım Hikmet gibi dev isimlerin olduğu bir dönemde, gençlerin var olan edebiyat geleneği içerisinde kendilerini sıyırıp yeni bir edebiyat oluşturabilmeleri için büyük bir çıkışa ihtiyaçları vardı.
🔸 Cumhuriyet devri Türk edebiyatı bu isimlerin elinde altın çağını yaşıyorken, hakim edebiyat geleneğinde en güzel eserler verilmişti ve artık yapılması gereken tek bir şey vardı; "yıkarak" yeni bir edebi kimlik inşa etmeye çalışmak…
🔸 Bunun bilincinde olan genç Orhan Veli çok geçmeden kolları sıvadı, 1938 yılında İnsan dergisinde meşhur "Yazık oldu Süleyman Efendi'ye" dizelerinin yer aldığı Kitabe-i Seng-i Mezar adlı şiirini yayımladı.
🔸 Bu şiirin ardından 1939 Aralık-1940 Ocak'ta Varlık dergisinde, "Şiire Dair" üst başlığıyla "Garip", "Ahenk ve Tasvir" , "Taklit", "Şairane" olmak üzere şiir düşüncelerini anlatan ve takip eden yıllardaki poetik duruşlarının temelini şekillendirecek dört adet makale kaleme aldı.
🔸 Edebiyat camiasına yeni bir soluk getirmek isteyen Orhan Veli, Melih Cevdet Anday ve Oktay Rıfat bir yıl sonra 17 Mayıs 1941 yılında Garip adlı ortak şiir kitabını yayımlamış ve kitabın başına Orhan Veli'nin yazmış olduğu hareketin poetikası niteliğindeki Garip ön sözünü eklemişlerdi. İşte bu tarihten sonra edebiyat camiasında artık hiçbir şey eskisi gibi olmayacaktı.
