Arama
Peygamberimizin hayatı roman ile anlatılabilir mi?
Türklerin İslam'ı kabulü ile birlikte sadece sosyal hayatta büyük değişiklikler yaşanmamış, edebiyat ve sanat da bu değişimden büyük oranda etkilenmiştir. Divan edebiyatı sahasında verilen eserlere bakıldığında, en çok işlenen konuların dini konular olduğu görülür. Öte yandan bu konular içinde İslam peygamberine çok özel bir yer ayrıldığı da bilinen bir gerçek. Medeniyetimizde Hz. Peygamber'e duyulan derin sevginin gereği olarak; "mevlit, na't, mirâciyye, hilye, sîretü'n-Nebi, kırk hadis" gibi birçok edebi tür ortaya çıkmıştır. Peki, modern zamanın bir türü olan roman ile Efendimizin hayatı anlatılabilir mi?
Hz. Peygamberin sevgisi, asırlar boyunca Müslümanların gönlünde taht kurmuş ve bu sebeple pek çok sanatın konusu olmuştur. Güzel sanatların bir kolu olan edebiyat da Efendimizin sevgisinin anlatıldığı alanlardan biridir. Kadim dönemlerden bu yana, Efendimiz; divan edebiyatı, tekke ve halk edebiyatlarında nazım ve nesir türleriyle anlatılmıştır.
Mevlidü'n-Nebi, gazavâtu'n-nebi, mi'raciye, fezâilname, şefaatname, şemâil-i şerife, hilye-i şerife, na't bunlardan yalnızca birkaçıdır… Medeniyetimiz, peygamber sevgisini ve övgüsünü türlü şekillerle ifade etmenin bir yolunu bulmuştur. Hatta öyle ki edebi eserlerin toplumların algısını ve yaşayış biçimini şekillendirme rolü, Peygamberimizin anlatıldığı türlerde en çok kendisini göstermiştir.
Nitekim, toplumun okum yazma bilmeyen kesimi dahi Efendimizi naatlarla, miraciyelerle, şemâil-i şerife ve hilye-i şerifelerle tanımıştır. Bilhassa halk arasında "Mevlid-i Şerif" olarak anılan Süleyman Çelebi'nin Vesiletü'n-Necat isimli eseri, çevresinde geniş bir kültürel daire çizmiştir. Günümüzde ise na't dışında Peygamberimizin anlatıldığı türler neredeyse tarihe karışmıştır.
Peki, günümüz insanı edebiyat sahasında Peygamber sevgisini nasıl anlatmaktadır?
Elbette günümüzde de Hz. Peygamber'i tanımak, hayatını öğrenmek isteyenlerin başvurabileceği siyer kitapları mevcuttur. Fakat bu kitaplar, her şeyden evvel didaktik unsurlar taşıyan araştırma metinleridir. Nesnel bilgilere ulaşmak noktasında birincil kaynak konumunda olan siyer kitapları, peygamberimizi tanımak isteyenler için başucu eserlerdir.
Fakat kabul edilmesi gereken bir şey vardır ki bilginin doğruluğu kadar nasıl söylendiği, okuyucuya hangi açılardan sunulduğu konusu da büyük önem arz eder. Nitekim insan fıtratı "ne" söylediğinden ziyade "nasıl" söylediğinden etkilenmeye daha müsaittir. Bu sebeple sanat; kadim zamanlardan bu yana insanoğlunun fıtratını ifade edebildiği en uygun alandır.
Roman, modern dönemlerin en etkili edebiyat türüdür. 19. yüzyılda Tanzimat ile beraber edebiyatımıza giren roman, beraberinde pek çok tartışmayı da getirmiştir. Fakat zaman içerisinde bu tartışmalardan uzaklaşılmış, roman; düşe kalka edebiyatımızda da kendi çizgisini bulmuştur.