Arama
Şehzade Bayezid'in katline kimler sebep oldu?
Şehzade Mustafa'nın yerini ancak Bayezid'in doldurabileceği kanaatinde olan bürokratlar Kanuni'den sonra devletin başına onu hazırlamayı düşünüyordu. Aynı zamanda iyi bir şair de olan Bayezid, ağabeyi Selim'e göre tahta en yakın isimdi. Fakat, Hürrem Sultan'ın vefatından sonra şehzadeler arasındaki çekişme gün yüzüne çıktı. Kanuni Sultan Süleyman'ın dört oğlundan biri olan Şehzade Bayezid iktidar mücadelesi sırasında katledildi. Peki, Bayezid'in katline kimler sebep oldu?
Şehzade Bayezid 1526'da İstanbul'da doğdu. 1541 Macaristan seferine katıldı. 1546'da Karaman sancak beyliği ile Konya'ya gönderildi. 1548'de İran üzerine yürüyen babasını Akşehir'de karşıladı, ordu Halep'te kışladığında da babası tarafından oraya çağırıldı.
1553 Nahcıvan seferinde ise taht muhafazası için Edirne'ye yollandı. Fakat Şehzade Mustafa'nın öldürülmesinden sonra onun adına isyan eden Düzme Mustafa kuvvetlerini durdurmada ağır davranması, bu olayın kendisince düzenlendiği rivayetine yol açtı.
Mizaç itibariyle babasına benzeyen Bayezid'i 1555'te Edirne'de gören seyyah H. Dernschwam onu kısa boylu, solgun, sarı benizli, zayıf ve hafif bıyıklı olarak tarif eder. Ayrıca o kendisiyle tanışan diğer seyyahlar tarafından melankolik tabiatlı, fakat okumayı ve iyiliği seven, faziletli, şair yaratılışlı, zeki, mütevazi, mert ve cesur bir kişi olarak da nitelendirilmektedir. Şâhî mahlasıyla şiirler yazan Bayezid'in Kütahya'da iken âlimlerden ve şairlerden oluşan bir "irfan âlemi" kurduğu bilinmektedir.
1443 beyitten oluşan divanında Farsça şiirler de vardır. Ayrıca "baba" redifli manzum afnâmesi, devrinde ülkenin her tarafında okunmuştur. Bayezid olayı, kanlı bir iç savaştan başka, yeniçerilerin muhafız olarak Anadolu'ya yayılması, şehzadelerden yalnızca en büyüğüne sancak verilmesi gibi bazı idarî değişikliklere de sebep oldu.
Bu da babasının kendisine olan güvenini sarstı. Bununla birlikte Kanûnî oğlunu bağışladı ve Kütahya'ya gönderdi. "Ben kulunuzu muradına irgürdünüz" diye babasına teşekkür eden Bayezid, kendini artık tahtın tabii vârisi olarak görmeye başladı. Bu yüzden de ağabeyi Selim ile aralarında bir saltanat mücadelesi baş gösterdi.
Bu mücadele yalnızca Bayezid'in ihtiraslarının ve aradaki çıkarcıların tertiplerinin değil ülkedeki idarî, sosyal, ekonomik şartların da bir sonucu idi. Kanûnî'nin saltanatına karşı başlayan hoşnutsuzluk, Şehzade Mustafa'nın öldürülmesinden sonra daha da yaygınlaşmıştı.
Nahif yaratılışlı, barış sever bir ruha sahip olan Bayezid kendisini zevk ve safaya düşkün Selim'den daha üstün görüyordu. Ayrıca Fâtih Kanunnâmesi'nin kardeş katli ile ilgili maddesinin uygulanması endişesi de saltanat mücadelesine girişmesinde rol oynadı.
Bayezid, annesi Hürrem Sultan'ın ölümü ile en güçlü koruyucusunu kaybedince kendisine taraftar toplamaya koyuldu. Bu durumda oğullarını birbirinden uzaklaştırmayı gerekli gören Kanuni, her birinin haslarına 300.000 akçe ilave ederek Selim'i Konya'ya, Bayezid'i de Amasya'ya nakletti.