Şiirlerinde İstanbul'u konu alan 10 divan şairi

(İstanbul, 1681 – İstanbul, 1730)

Divan şiirinin soyut güzelliğini parlak bir İstanbul Türkçesiyle dillendiren Nedim, bu şiir anlayışına yeni bir canlılık kazandırmıştır. Asıl adı Mehmed olan Nedim, medrese öğreniminden sonra müderris, Nevşehirli Damat İbrahim Paşa'nın sadrazamlığa atanmasından (1718) sonra ise Mahmud Paşa mahkemesine kadı oldu (1725). 1727'den ölümüne kadar İstanbul'un belli başlı medreselerinde müderrislik yaptı. Divan şiirinden en büyük ustalarından biri olan Nedim, Lale Devri'nin zevk ve safa hayatını anlatan gazel ve şarkılarıyla ün kazandı. Din dışı temaları tercih eden Nedim, zevklerini paylaştığı o renkli ve görkemli yaşamı şiirlerine aktarmayı seçti, Divan şiirinin soyut güzelliğini parlak bir İstanbul Türkçesiyle canlandırdı. Divan şiirimizin yeni bir havaya bürünmesine en büyük katkıyı Nedim sağlamıştır. Patrona Halil Ayaklanması sırasında öldü. Nedim'in Divan'ı bilimsel bir yöntemle ve tam olarak 1922'de Halil Nihat tarafından yayımlandı.

(Der vasf-ı İstanbul ve sitayiş-i Sadrazam İbrahim Paşa)
Bu şehr-i sitanbul ki bi misl ü behâdır
Bir sengine yek pâre acem mülkü fedâdır
Bir gevher-i yekpare iki bahr arasında
Hurşîd-i cihan-tâb ile tartılsa sezâdır
Bir kân-ı niamdır ki anın gevheri ikbâl
Bir bağ-ı iremdir ki gülü izz ü alâdır
Altında mı üstünde midir cennet-i a'lâ
El-hak bu ne halet bu ne hoş âb u hevâdır

Her bahçesi bir çemenistân-ı letâfet
Her kûşesi bir meclis-i pür-feyz ü safâdır
İnsaf değildir ânı dünyaya değişmek
Gülzarların cennete teşbih hatadır
Herkes irişür anda muradına ânınçün
Dergahları melce-i erbab-ı recâdır
Kala-yı meârif satılır sûklarında
Bazâr-ı hüner ma'den-i ilm ü ulemâdır
Camilerinin her biri bir kûh-i tecellî
Ebrû-yi melek andaki mihrâb-ı duâdır
Mescidlerinin her biri bir lücce-i envâr
Kandilleri meh gibi lebrîz-i ziyâdır

Ser-çeşmeleri olmada insana revân-bahş
Germ-âbeleri câna safâ cisme şifâdır
Hep halkının etvarı pesendîde-i makbul
Derler ki biraz dilleri bî-mihr ü vefâdır
Şimdi yapılan âlem-i nev-resm ü safânın
Evsafı hele başka kitâb olsa sezâdır
Nâmı gibi olmuşdur o hem sa'd hem âbâd
İstanbul'a sermâye-i fahr olsa revâdır
Kûh-sarları bağları kasrları hep
Güya ki bütün şevk ü tarab zevk u safâdır
İstanbul'un evsafını mümkün mi beyân hiç
Maksûd heman sadr-ı kerem-kâra senâdır

(Urfa, 1642 – İstanbul, 12 Nisan 1712)

Ömrünü Osmanlı Devleti'nin hizmetinde geçiren Nabi; Hayriyye, Hayrabad, Tuhfetü'l Haremeyn, Surname gibi eserler vermiştir.

Yusuf Nabi, yirnili yaşlarda İstanbul'a geldi. Musahip Mustafa Paşa'nın önce divan katibi, hacca gidip döndükten sonra (1678) ise kethüdası oldu. Paşa ölünce Halep'e gidip evlendi. Yirmi beş yıl kadar kaldığı Halep'te en önemli eseri sayılan Hayriyye'yi ve Hayrabad'ı yazdı. Divanını düzenledi. 1710 yılında Baltacı Mehmed Paşa onu İstanbul'a götürdü. Darphane emini, başmukabeleci oldu. İstanbul'da öldü. Diğer eserleri: Tuhfetü'l Haremeyn, Sûr-name.