Arama
Söz sanatları nelerdir? Edebiyatımızdaki söz sanatları hakkında bilgiler...
İfade edilmek istenenin, kelimelerin düz anlamlarının dışına çıkarak anlatıldığı söz sanatları ya da edebi sanatlar; içeriğe zenginlik katmak, sözün etkisini artırmak ya da monotonluğu kırmak için yapılır. Şairler, şiirlerini tekdüzelikten kurtarmak maksadıyla bu sanatlardan yararlanır; böylece her şiir, ilgi çekici ve merak uyandırıcı bir hale gelir. Sizler için şairlerin şiirlerinde ustaca kullandığı söz sanatı ya da edebi sanatlar hakkındaki bilgileri derledik.
Teşbih, "benzetmek" manasına gelir. İfadeyi kuvvetlendirmek için aralarında benzerlik bulunan iki kavramdan zayıf olanın güçlüye benzetilmesidir. Anlatımı güçlendirmek amacıyla, aralarında ortak nitelik bulunan iki varlık ya da kavramdan, ortak nitelik yönünden güçlü olandan zayıf olana aktarma yapılmasıdır. Dört öğesi vardır. Benzeyen, kendisine benzetilen, benzetme yönü, benzetme edatı.
Örneğin; 'Yol yılan gibi kıvrılıyor' dendiğinde, yol benzeyen, yılan kendisine benzetilen, kıvrılıyor benzetme yönü, gibi ise benzetme edatıdır.
İstiare, Türk edebiyatında, bir sözcüğü kendi anlamı dışında kullanarak, bir şeyi benzediği başka varlığın adıyla anma sanatıdır. Diğer adı eğretilemedir. Benzetmenin iki temel öğesi vardır, benzeyen ve benzetilen. İstiare bunlardan birinin söylenmemesiyle yapılır. Benzetmenin asıl unsuru olan benzeyen ve benzetilenden yalnızca biri kullanılarak yapılır. Bir sözün benzetme amacıyla, başka bir söz yerine kullanılması olarak da tanımlanabilir.
Açık İstiare: Benzeyenin bulunmayıp yalnızca benzetilenle yapılan istiaredir.
Kapalı İstiare: Benzetilenin bulunmayıp yalnızca benzeyenle yapılan istiaredir.
"Bir hilal uğruna, ya Rab, ne güneşler batıyor!"
Benzetme amaç güdülmeden bir sözün ilgili olduğu başka bir söz yerine kullanılmasıdır. Ad aktarması yapılırken herhangi bir nesne ya da varlık anlatılmak istendiğinde doğrudan o nesne ya da varlığı söylemek yerine, o nesnenin bir parçasının ya da o nesne ile ilgili bir özelliği söyleyerek nesneyi aktarma işine denir.
Dün Ömer Seyfettin'i okudum.
İşe alınman için dün şirketle görüştüm.
Bu olay üzerine bütün köy ayaklandı.
Ad aktarması yapılırken çeşitli kelime ilişkileri kullanılarak ad aktarması yapılır. Örneğin; parça bütün ilişkisi, iç-dış ilişkisi, eser-yazar ilişkisi gibi ilişkilerle ad aktarması yapılır.
Kinaye veya alegori, bir fikri kapalı, dolaylı olarak anlatan üstü örtülü sözdür. Edebiyatta bir maksattan dolayı sözü hem hakiki hem mecazi anlamlara uygun olarak kullanmaktır.
Mum dibine ışık vermez.
Eh, bu hızla gidersek, okula belki yarın sabah varırız.
İnsan dışındaki canlı cansız varlıklara insan özelliği kazandırmaktır. İnsana ait özelliklerin insan olmayan varlıklara mal edilmesiyle gerçekleştirilen mecazlı bir anlatım özelliğidir. Bazen benzetme çoğu zaman da kapalı istiare biçiminde gerçekleştirilir.
"Güzel gitti diye pınar ağladı."