Tarihin bilinen en eski atasözleri ve deyimleri
Gün içerisinde birçok kalıplaşmış söz kulağımıza çarpar. Anonim kabul edilen bu atasözleri ve deyimlerin elbette bir kaynağı bulunmak durumundadır. Yapılan araştırmalar ise bizi Sümerlere kadar götürür. Atalarımızdan yadigar kalan bu kalıpların aslında günümüze ne kadar yakın olduğunu görünce siz de şaşıracaksınız.
İnsanlık tarihinin yazılı en eski atasözleri ve özdeyişler derlemelerinin uzun yıllar boyunca "Süleyman'ın Meselleri" kitabı olduğuna inanıldı. Ancak yaklaşık yüz elli yıl önce kadim Mısır Uygarlığı'nın keşfedilip aydınlığa çıkarılmasıyla Süleyman'ın Meselleri'nden çok önce yazılmış Mısır atasözleri ve ahlaksal kuralları ortaya çıkarıldı. Yine de bunlar, yazılı insanlık tarihinin en eski aforizmaları sayılamazdı. Sümer atasözü yazıtları bilinen Mısır derlemelerinden birkaç yüzyıl daha geriye gitmektedir.
Sümer atasözlerinin özgün niteliklerinden bir tanesi evrensel bir değer taşımasıdır. İnsanın kardeşliğinden ve bütün halklar ve ırkların ortak insanlığından kuşku duyulmaya başlanmışsa, insanlığın düsturlarına, özdeyişlerine, ahlaksal kurallarına ve atasözlerine bakılmalıdır. Bunlar kültürel zıtlıklar ve çevresel farklılıklar kabuğunu bütün diğer edebi ürünlerden daha fazla kırar, nerede ve ne zaman yaşamış olursa olsun bütün insanların temel doğasını ortaya çıkarır.
Sümer atasözleri üç bin beş yüz yılı aşkın bir süre önce derlenip, yazıya geçirilmiştir ve çoğunun yüzlerce yıllık sözlü bir geleneğin ürünü olduğuna kuşku yoktur. Dil ve çevre, gelenek, politik, ekonomik ve dinsel yapılar açısından bizden farklı bir halkın eseri olmakla birlikte, Sümer atasözlerinin temel karakteri günümüze dikkat çekici biçimde yakındır. Bu sözlerde kendi davranış biçimlerimizi, zayıflıklarımızı, şaşkınlık ve ikilemlerimizi kolayca bulabiliriz.
