Türk lehçelerinde güzel
Türkçe, zenginlik bakımından dünyanın sayılı dilleri arasında yer alır. Bir sözcüğü birden fazla kelime karşılayabilir. Örneğin güzel ifadesinin Türk lehçelerinde birden fazla kullanımı ve karşılığı bulunur. İşte; Özbek Türkçesinden Kırgız Türkçesi, Tatar Türkçesinden Uygur Türkçesine "güzel" sözcüğünün kullanımlarını sizler için araştırdık....
ÖZBEK TÜRKÇESİ
Güzel - Chiroyli
🔹 Özbek ismi, Altın Orda hükümdarlarından biri olan Emir Özbek'ten gelmektedir. Özbek Türkçesi, Karluk grubunda yer alan bir lehçedir.
🔹 Türk dil sınıflandırmalarında ortak kelimeler bulunur fakat lehçelerin kendilerine has morfolojik özelliklerine göre farklılık gösterebilmektedirler. Bunlardan biri de güzel kelimesidir. Bu lehçede bu sözcüğü chiroyli ile go'zal ifadeleri karşılar.
➡ O'zbekistonning chiroyli joylari juda ko'p, tog'lar ko'llar bilan, cho'llar bilan chuqur daryolar hamnafas.
➡ Özbekistan'da çok güzel yerler var, dağlar ve göller, çöller ve derin nehirler...
UYGUR TÜRKÇESİ
Güzel - Yaxşi
🔹 Uygur Türkleri, 1930 yılından itibaren Arap alfabesini kullanmaktadır. Özbek Türkçesi gibi Uygur Türkçesi de Karluk yani güneydoğu grubunda yer alır.
🔹 Diğer Türk lehçelerinin genelinde olduğu gibi bu lehçede güzel sözcüğünü yaxşi ifadesi karşılamaktadır.
➡ Yaxşilikka yaxşilik her kişinin işidır.
➡ İyiliğe iyilik her kişinin işidir.
GAGAVUZ TÜRKÇESİ
Güzel - Gözal
🔹 Gagavuz lehçesi her ne kadar Türkçenin bir kolu olsa da konuşulduğu coğrafyadan ötürü zamanla Slav dil özellikleri göstermeye başlamıştır.
🔹 Gagavuz lehçesinde bu durum yaşansa da kendine has öz Türkçe kelimeleri de bünyesinde bulundurur. Bunlardan biri güzel manasına gelen gözal sözcüğüdür.
➡ Gözalmiş onun boyu / Altınmış benizi koyu…
➡ Güzelmiş onun boyu / Altınmış benzi koyu…
TÜRKMEN TÜRKÇESİ
Güzel - Gowy
🔹 Güneybatı yani Oğuz grubuna dahil olan Türkmen Türkçesi, kendine has özellikleri bünyesinde barındırmaktadır. Buna örnek olarak güzel manasına gelen gowy sözcüğünü örnek olarak gösterebiliriz.
➡ Kebelegin düışi" filmi iň gowy kino-film sazy baıragyny aldy.
➡ "Kelebeğin Rüyası" En İyi Film Müziği ödülünü kazandı.
AZERBAYCAN TÜRKÇESİ
Güzel - Gözəl
🔹 Türkiye Türkçesine yakınlığı ile bilinen Azerbaycan Türkçesinin toplamda dört diyalekti bulunur bu da Azerbaycan lehçesine zenginlik katmaktadır.
🔹 Azerbaycan Türkçesinde güzel sözcüğünü güzəl kelimesi karşılar. Bakıldığında tek farkın ters e olduğunu görüyoruz. Bu da okunuşta kendini farkettirmektedir.
➡ Əbədi baharım, güllü yazımsan
Çöllərim, dağlarım, Kür, Arazımsan
Masalı ulduzumsan, alın yazılısan
Gözəl Azərbaycan, sevirəm səni
➡ Benim sonsuz baharım sen çiçeksi bir büyüsün,
Tarlalarım, dağlarım, Kura, Arazimsan.
Sen bir masal yıldızısın, alnında yazılısın
Güzel Azerbaycan seni seviyorum.
