Arama
Türkiye'nin roman haritası
Edebiyata yön veren yazarların çoğu yaşadığı şehrin kültüründen, tarihinden ve dokusundan etkilenir. Okuduğumuz romanların kahramanları ve hikâyeleri kadar, yaşadıkları yerler de bizleri sarıp sarmalar. Edebiyatımızda en çok mesken tutan mekân ise İstanbul olarak bilinir. Burada başlayıp şekillenen roman sevdasında en büyük etken, yayınevlerinin, gazetelerin ve matbaaların burada olmasıdır. Anadolu'yu ise daha çok Milli Mücadele ve Erken Cumhuriyet anlatıları ve sonrasında köy romanlarında görmek mümkün.
Bazı eserler ve yazarlarla bazı şehirler, mekânlar özdeşleşir. Ferit Edgü'nün O'su nasıl Hakkâri ise Sabahattin Ali'nin Kuyucaklı Yusuf'u da o kadar Balıkesir'dir hafızalarda. Bundan yola çıkılarak hazırlanan bir proje son zamanlarda sosyal medyada dikkat çekti: Türkiye Roman Haritası... Edebiyatsever Ayşenur Göğebakan meşakkatli bir çalışmadan sonra Türkiye roman haritasını çıkardı. Her şehri mesken tutan romanlardan oluşan harita, edebiyatseverlerin katkılarıyla günden güne yenileniyor. İşte edebiyatseverleri kısa bir yolculuğa çıkaran Türkiye'nin edebiyat güzergâhı…
Orhan Kemal'in en güçlü romanı olan "Bereketli Topraklar Üzerinde", emekçilerin kendi küçük ve dar dünyalarında verdikleri mücadeleyi, sabırla derlenmiş gözlem eşliğinde konu edinir. Roman; tarihi ve sosyal gerçekliği bir arada vererek, okuyucunun hafızasından çıkmayacak tarihi bir anıyı en ince ayrıntısına kadar işler.
"Ya vermeli canını insan için, ya da etmemeli kalabalık dünyamıza!"
"Kul acımaz bunlara, Allah acımaz. Allah'ın unuttuğu insanlardır bunlar! Peygamberler kitaplar dolusu sabır, tevekkül, kanaat getirmişlerdir bunlara. Hiçbir işe yaramayan, hiçbir işe yaramayacak olan sabır, tevekkül, kanaat! (…) Değdiği yeri köz gibi yakan güneş tam tepededir. Irgat adı altındaki birtakım insanlar değil, paçavra yığınları beklemekten usanır. Birden deli bir sağanak… Ortalık sel sele gider. Ardından güneş. Tırnağına kadar sırılsıklam paçavra yığınlarından dumanlar tütmeğe başlar. Peygamberler kitaplar dolusu sabır getirmiştir Allah adına!
Yağmurda ıslana, güneşte tüte kururlar. Torbalardaki tandır, yufka dürümleri tükenip çarşı ekmeğine verilecek son kuruşlar da suyunu çektikten sonra, aç çocukların feryadı göğe yükselir. [Önemli değildir. Peygamberler Allah adına sabır getirmişlerdir ya, hiç önemli değildir aç çocukların göklere yükselen feryadı. Ölseler bile ne? Öte dünya vardır, birer kuş gibi uçacaklardır Cennet-i âlâ'ya." Everest Yayınları, 2014, s. 178
Mehmet Raşit Öğütçü veya kullandığı adıyla Orhan Kemal, toplumcu gerçekçi, Türk romancısı ve oyun yazarı. Adı, Türk edebiyatının büyük ustaları arasında anılan yazar; roman, hikâye, oyun, şiir gibi farklı tarzlarda birçok esere imza atmış olsa da daha çok romancılık yönü ile tanınmıştır.
Bereketli Topraklar Üzerinde, kitabını incelemek ve satın almak için tıklayın.
Fahri Erdinç'in yayımlanan ilk romanı 'Alinin Biri', 1958 yılında Sofya'da yayımlanır. Erdinç, eserin sonuna tarih ve yer (Ekim 1957, Sofya) belirtir. İlk baskısı 1958 yılında Sofya'da yapılan "Alinin Biri" isimli romanın Türkiye'deki ilk baskısı 1979 yılında çıkar. Türkiye tarihinden bir kesit sunan Fahri Erdinç, ülkemizin tarihsel gelişim içindeki gerçekliğini; emekçi köylünün toprak özlemini öne çıkarır. Romanda, sıradan bir Anadolu insanı olan Ali'nin öyküsü anlatılır.
Nerde yatar Mehmetçik? Burda mı? Hayır, Mehmetçik kırda yatar. Mapusta yatar… Türk gibi kuvvetli, aslan gibi müthiş mi Mehmet? Evet, toprağından eloğlunu kovan her millet gibi kuvvetli, dişisini koruyan her mahlûk gibi aslan Mehmet… Kahramandır, alamıyacağı kale yoktur Mehmedin değil mi? Elbette! Sen ona yalnız iki tayın ver ve gösteriver alınacak kaleyi! Ama umudu esir bulunsun o kalede Mehmedin. Mehmet ölürse de umut ölmez. Ne ettiyse umudu etmiştir zaten ona. Asker doğduğundan değil, insan doğduğundan. İnsan doğar da asker ölür Mehmet. Dirisi gazi, ölüsü şehit. Sonra Mehmeti nutuklara geçirenler yaşayıverirler onun yerine. Bir taş dikerler de tepenin üzerine, burada yatıyor derler, kalbimizde yatıyor derler. Mehmet taşın altında yatar. Yüreciği taş kesilmiştir, amma o yüreğin içinde yine umudu yatar. Umudu da ne ki? Ne olsun. Artık en nihayet tüfek çatılacak, desinler. Bu dolaklar, bu kanlı ruba, bu kabalak atılacak desinler. Mehmet nice yıllar çözmediği dolakları çıkarsın. Kuş olup uçsun köye, o viran haneye varsın. Viran olsun ama bacasından duman eksik olmasın. Aşına bir daha felek ağu katmasın. Yarı ömrü geçmesin gurbet elde, yarı ömür mapuslarda yatmasın. Yordam Yayınları, 2007, s. 32.
Fahri Erdinç, Türk edebiyatının toplumcu gerçekçi geleneğinden gelir. Cumhuriyet dönemi Türk edebiyatında, kenarda kalmış ve unutulmaya yüz tutmuş bir yazardır. 40 Kuşağı olarak anılan edebiyatçılar arasında, sanat yaşamı Sabahattin Ali ve Nâzım Hikmet'le usta-çırak ilişkisi içinde gelişen, öykü ve roman alanında verdiği ürünlerle edebiyat tarihinde yer edinmiştir. Özellikle üretken çağında Bulgaristan'a yerleşmesi Türk edebiyatında adına fazla rastlanılmamasına neden olur.
Alinin Biri, kitabını incelemek ve satın almak için tıklayın.