Ünlü yazarların Türkçeye tercüme ettikleri 10 kitap 📕
Dünya edebiyatında öyle eserler var ki Türkçeye çevirileri ünlü edebiyatçılarımızın eşsiz kalemleri ile gerçekleşti. Onların tercümeleri, dev eserlere ayrı bir estetik ve lezzet kattı. Cemal Süreya'dan Sabahattin Ali'ye, Tanpınar'dan Reşat Nuri Güntekin'e, Nazım Hikmet'ten Necip Fazıl'a Türk edebiyatının usta kalemlerinden dünya edebiyatının en iyi eserlerinin tercümeleri…
📚 Küçük Prens, çocuk kitabı olmayan bir çocuk kitabı, yetişkinler için yazılmış bir masaldır. Dünyada en çok satan, 210 farklı dil ve lehçeye çevrilen Küçük Prens, bir çocuğun gözünden büyüklerin dünyasını konu alır.
🔸 Sahra Çölü'ne düşen pilotun Küçük Prens'le karşılaşması ile başlayan kitap, 27 bölümden oluşur. Özellikle Küçük Prens'in yurdundan ayrılıp 6 ayrı gezegene yaptığı gezileri anlatan bölümlerde bazı tipik yetişkin yaşam biçimlerinin de eleştirisi yapılır.
🔸 Kitabın çizimleri, yazar Antoine de Saint-Exupery tarafından gerçekleştirilmiştir. 1943'te yayımlanan kitap, Exupery'nin hem moderniteye hem de etkileri sürmekte olan İkinci Dünya Savaşı'na dair bir eleştiri olarak değerlendirilir. Cemal Süreya ve Tomris Uyar'ın çevirisi, Küçük Prens'e bambaşka bir lezzet katmıştır.
📌 "Kişinin kendisini yargılaması, başkasını yargılamasından çok daha zordur. Eğer kendini doğru bir biçimde yargılamayı başarırsan, gerçek bir bilgesin demektir."
📚 Euripides, Antik Yunan tiyatrosunun önemli oyun yazarlarındandır. Onun kaleme aldığı Alkestis, Medeia ve Elektra adlı üç oyunun ortak özelliği, aile ilişkileri ve ata-erkil toplum düzeninde kadının yeri üzerinde durulmasıdır.
🔸 Euripides, mitten aldığı oyunun konusunu efsane düzeyinden günlük yaşam düzeyine indirir. İdealleştirilmiş kişilerden ziyade rençper, sütnine, lala gibi kişileri oyuna dâhil eder. Böylece idealleştirilmeyen kahramanlar hata yapar, acı çeker ve zaaflarına yenilirler. Böylece onların psikolojisini yakından tanımak mümkün hale gelir.
🔸 Ahmet Hamdi Tanpınar'ın nefis Türkçesiyle kaleme alınan bu oyunlar, yazarın çevirmen kimliğini göstermesi açısından önemlidir. Tanpınar, dipnotlarda, mitolojik figürler ve olaylar hakkında kısa ve açıklayıcı bilgilere de yer vermiştir.
📌 "Hakkın olmadığı hiçbir şeyin gerçek sahibi olamazsın."
📚 Maxime Rodinson'ın kaleme aldığı İslam'ın Mirası, olaylar ve örnekler bakımından rafine olarak seçilmiş bilgilerden oluşur. Yazar, ne bilginlere seslenen bir telif kaleme almayı ne de bir çırpıda okunacak hafif siklet bir deneme yazmayı amaçlamıştır.
🔸 Rodinson, büyük bir bilgi yığınından sadece ana temayülleri belirteceğini düşündüğü anlamlı, tipik, örnek alınabilecek ve konuşan parçaları seçmekle yetinmiştir.
🔸 Doğu'nun suçlandığını, ideolojik kalıntıların dünyayı nasıl etkilediğini göstermek isteyen Rodinson'ın bu eseri, Cemil Meriç'in müthiş çevirisiyle Türkçeye kazandırılmıştır.
📌 "Herkes bilir ki ilerlemiş kapitalist bir toplumun çok işlek bir sindirim mekanizması vardır. Bu mekanizma, yoldan çıkanları ödüllendirir çok defa ve yoldan çıkışı moda haline getirir."
📚 İspanyol edebiyatına ciddi bir giriş olarak görülen ve en akıcı eserlerinden biri olan Don Kişot, modern Batı edebiyatının en kayda değer kurgu romanlarındandır.
🔸 Kitapta, La Mancha'da yaşamakta olan 50'li yaşlarındaki eski bir toprak ağası olan Don Kişot, şövalyeleri anlatan kitaplara takıntılıdır ve yazılan her şeyin doğru olduğunu sanır. Don Kişot, Sancho Panza ve Rosinante ile birlikte umarsızca şövalyelik günleri tasarlarken, etrafındaki insanlar onun yavaş yavaş çıldırdığını düşünür. Don Kişot, mazlumları korur ve de kötülere göz açtırmaz; fakat her zaman yere yıkılır.
🔸 1605 yılında yayımlanan İspanyol edebiyatının bu başyapıtı, o günden bu yana pek çok dile çevrilmiş; defalarca basılmıştır. Türk edebiyatının önemli yazarlarından Reşat Nuri Güntekin ise bu kitabı, Fransızca versiyonundan Türkçeye tercüme etmiştir.
📌 "Zamanın silmediği anı, ölümün dindirmediği acı yoktur."
📚 Rus edebiyatının önemli isimlerinden Aleksandr Puşkin'in kaleme aldığı Yüzbaşının Kızı, 18. yüzyıl Rusyası'nda rejimin çalkantılı ve belirsiz olduğu bir dönemi konu alır.
🔸 Orduya katılan genç asilzade Pyotr Andreyiç Grinyov ile taşralı Maşa arasındaki aşkın geri planında, söz konusu yıllara damgasını vuran Pugaçov Ayaklanması vardır.
🔸 Türkçeye ilk kez 1944'te çevrilen Yüzbaşının Kızı, Sabahattin Ali'nin büyük bir özenle tercüme ettiği bir kitaptır. Çevirmen Erol Güney, Sabahattin Ali'nin bu kitabın çevirisi ile ilgili özenini şu sözlerle anlatır:
"Sabahattin Ali'yi 1940'ların başında Ankara'da, Milli Eğitim Bakanlığı'nın Tercüme Bürosu'nda tanıdım. Bu büronun çevirmenlerindendi. Aynı zamanda Türkçeye çevrilmesi gerekli bulunan klasiklerin seçimi ve yapılan çevirilerin düzeltilmesiyle de görevli idi. [...] Birlikte Puşkin'in Yüzbaşının Kızı romanını çevirirken ne denli sabırlı olduğuna tanık oldum. Rusça bir sözcüğün Türkçedeki anlam ve söyleyiş özelliklerini olduğu gibi verebilmek için saatlerce sabırla ve dikkatle araştırma yapardı."
📌 "Elbiseni yeniyken, şerefini gençken koru."
