Arama
Osmanlı sanatına yansıyan 5 bitki motifi
Mimari bir yapının penceresindeki ufak bir detayından dahi, hangi döneme ait olduğunu, hangi devri temsil ettiğini hatta ustasını bile tayin edebiliriz. Kendi kültür dünyamızda da maden sanatından çinilere, ahşap oymalardan mermer taş işçiliklerine, hayatımızın her alanına nüfuz etmiş hangi süsleme detayına baksak, Osmanlı medeniyetinin izlerini görürüz. Sizler için bitkilerin Osmanlı sanatına nasıl yansıdığını derledik.
Yaprak motifleri, Türk tezyini sanatlarında stilize edilmiş motiflerdi. Yaprak motiflerinin en yalınından en girift uygulamalarına kadar çeşitli formlarına geleneksel sanatımızın her alanında rastlamak mümkündür. Kompozisyonlarda önemli bir yere sahip olan yapraklar, kullanıldıkları yerlere göre şekil bakımından farklılıklar gösterir.
Türk tezyini sanatında kullanılan temel motiflerden biri olan yaprak motifleri, penç, gonca, hatayi gibi bitkisel kökenli motifler ile beraber bitkisel motifler grubunu oluştururlar. Tarih boyunca sanatçılar çok çeşitli yaprak biçimlerini stilize veya yarı stilize ederek çeşitli formlarda kullanmışlardır.
Sanatımızın her alanında uygulanan kompozisyonların içinde en çok kullanılan motiflerden olan yaprak motifi, tezhib sanatından kalem işine, çiniden halılarımıza, cilt sanatımızdan maden taş ve mermer oymalara, ahşaptan tuvale kadar aklınıza gelebilecek her sanat dalı ve uygulama yüzeylerinde çeşitli ölçü ve tarzlarda kullanılmıştır.
Osmanlı sanatında 15. yüzyılda Baba Nakkaş, 16. yüzyılda Şahkulu gibi yüzyılları tarzları ile etkilemiş olan sanatçıların vazgeçilmezlerinden olan yaprak motifi sazyolu üslubunda en güzel örneklerini verirken, Nakkaşbaşı Kara Memi'nin çalışmalarında doğadaki halleri ile yer almıştır. Yaprak motifi, 18. yüzyılda Osmanlı natüralist üslubunun ve 19. yüzyılda da Türk rokokosunun vazgeçilmezi olmuştur.
On altıncı yüzyıl Osmanlı tezhib sanatına damgasını vuran ve saray başnakkaşı Şahkulu'nun kendine has üslubu ile geliştirdiği sayolu tercihen açık renk zeminli kağıtlara is mürekkebi kullanılarak çalışılmıştır. Bu üslupta, fırça karakteri son derece güçlüdür ve günümüze kadar gelen bir tezhib ekolüdür. Günümüz tezhib sanatı anlayışında, klasik dönemin dışında gelişen bu akım, yapıldığı dönem için bile uç noktada yaratıcı bir tarzdır.