Unutulmaya yüz tutmuş dokuma: Tamzara
Karadeniz'in gözde şehirlerinden biri olan Giresun'da üretilen Tamzara dokuması, 200 yıllık bir geçmişe sahiptir. Üretilmeye başladığı dönemde farklı ülkelere gönderilerek ticari değeri olan ürün, zamanla önemini yitirir. Son yıllarda yapılan çalışmalarla yeniden hayat bulan Tamzara dokuması, coğrafi işaret ile tescillenir. Sizin için Tamzara dokumasının özelliklerini ve üretim aşamalarını araştırdık.
🔸 Şehir, milattan önce 63 yılında Pontus Krallığı'nı ortadan kaldıran Roma Kumandanlarından Pompeius tarafından kurulur. Uzun zaman boyunca Roma askeri kolonisi olarak Colonia/Koloneia adıyla anılır. Türkler, şehri 1075 yılında ele geçirir ve 410 yıl boyunca beylik şeklinde idare edilir. 1478 yılında Osmanlı İmparatorluğu topraklarına katılır.
🔸 Otlukbeli Savaşı'nın ardından 1473 yılında İstanbul'a dönüş yolculuğu esnasında Fatih Sultan Mehmet Şebinkarahisar'a uğrar. Padişah, burada üç gün konaklar. Devrin vekayinamelerinde şehir, Doğu Karahisar anlamına gelen Karahisar-ı Şarki adıyla kayıtlara geçer. Şarkikarahisar diye de anılan mekan, 1924'ten bu yana Şebinkarahisar şeklinde anılır.
TAMZARA MAHALLESİ
🔸 Şebinkarahisar'ın mahallesi olan Tamzara'da eski dönemlerde Rumlar, Ermeniler, Müslümanlar bir arada yaşamaktadır. İç Anadolu ve Doğu Anadolu'ya açılan bir kapı niteliği taşıyan ilçenin adı Ermenicedir ve "parlak şafak" anlamına gelir.
🔸 Birçok millete tarih boyunca ev sahipliği yapan bölge haliyle kültürel değer açısından oldukça zengindir. Ermeni ve Rumların yanı sıra Oğuz Türkmen boylarından Kınık; Çavdur, Çepni, Kargun ve Solurlardan gelen bir Türk soyuna sahiptir. Bu nedenle Türk kültür ve değerlerinin yaşadığı önemli noktalardandır.
🔸 Yakın zamanda restore edilerek hizmete sunulan tarihi evleri, asırlık Tamzara dokuması ve astım hastalarına şifa olan havası ile dikkat çeken bir turizm bölgesidir.
🔸 Konum itibari ile Gümüşhane, Trabzon, Amasya ve Samsun illerine olan yakınlığı sebebiyle çevre bölgelerden turistlerin gelmesine vesile olur. İlçesi olduğu Giresun'un merkezine uzaklığı 108 kilometre olan bölge, daha çok Sivas sınırına yakınlığı ile bilinir.
🔸 Karadeniz ve Anadolu kültürünü ziyaretçilerine hissettiren Tamzara'da bulunan Silbehan göleti de dikkat çeken mekanlar arasındadır. Mahalle, doğal güzelliği ve sakinliği ile huzurlu konaklama imkanı sunar.
TAMZARA DOKUMASININ TARİHİ
🔸 18. yüzyılda Hacı Kasım Efendi isimli bir zat, İran Tebriz'den gelerek Tamzara Mahallesi'ne yerleşir. Burada yerli Müslüman bir hanım ile evlenen Kasım Efendi, dokuma işiyle meşguldür. İlk olarak bu güzel zanaati eşine öğretir.
🔸 Bölgedeki marangozlar, Kasım Efendi'nin kullandığı dokuma tezgahını örnek alarak tezgah üretimine başlar. Böylece giderek yaygınlaşan dokumacılık, yörenin adını alarak Tamzara dokuması haline gelir.
🔸 Dokuma, sadece Tamzara Mahallesi ile sınırlı kalmayarak Şebinkarahisar'ın diğer köy ve mahallelerinde de üretim yapılmaya başlar. Ortaya çıktığı dönemde Tamzara dokuması, kervan yollarıyla Akdeniz, Mısır ve Suriye'ye kadar gönderilen ticari bir değerdir.
🔸 Yıllar içerisinde önemini yitirerek unutulmaya yüz tutan Tamzara dokuması, 1937'de imzalanan kararname ile bir kooperatifin kurulması ile yeniden hayat bulur. Fakat o dönemlerde yaşanan deprem ve yangınlar nedeniyle kooperatifin ömrü kısa olur.
🔸 Tarihler 2020 yılını gösterdiğinde devletin desteği ile gerçekleşen çalışmalar sonucu Şebinkarahisarlı hanımlar dokuma işinin tekrar harekete geçmesini sağlar. İlk önce belediye öncülüğünde eğitim alan hanımlar, bir kooperatif kurmaya karar verir. Böylece Tamzara dokuması, Şebinkarahisarlı kadınların el emeği ile tezgahlarda yerini alır ve yörenin simge ürünlerinden olur.
