15 maddede ilahi aşkın sembolü: Ayin-i şerif
Zikir toplantıları olan ayin-i şerifler, sema adıyla da anılır. Ayrıntılı kurallara sahip olan tasavvufi törenler, Allah'a ulaşma yolunun sembolüdür. Mevlana'nın, vecd haliyle yaptığı dönüşlerden ilham alınarak Mevlevi ayinleri şekillendirildi. Burada, elin kaldırılışından atılan adıma kadar her şey bir manevi yolcuğu temsil eder. Sizler için sema törenleri hakkında bilinmesi gerekenleri derledik.
Ayin-i şerif; Mevlevi ayini, mukabele-i şerif, sema adıyla da anılan zikir toplantılarıdır.
📌Ayin kelime anlamı olarak âdet, töre, usûl, dinî tören, bir tarikat ya da mezhebin kendine özgü töreni, toplantıları anlamına gelir.
📌 Yapılan ayinlerdeki her hareket tasavvufi bir düşünceyi simgeler.
📌Ayrıntılı kurallara sahip olan tasavvufi törenler, Allah'a ulaşma yolunun derecelerinin sembolüdür. Ayin-i şerif; Mevlana Celaleddin-i Rûmî'nin, dini sohbetlerde duyduğu vecd ile herhangi bir usul ve kaideye bağlı kalamadan yaptığı dönüşlerden (sema) ilham alınarak şekillendirildi. Oğlu Sultan Veled zamanından itibaren disiplinli bir şekilde icra edildi. Sema ayinlerine son şeklini Pir Adil Çelebi verdi.
📌 Mevlevî ayini, haftada bir defa İstanbul dışındaki dergâhlarda Cuma namazından sonra, şehir dışındaki mevlevîhânelerinde ise haftanın belirli bir gününde öğle veya yatsı namazının ardından "semâhâne" bölümünde yapılırdı.
📌 Kandil ya da bayramlarda "ihyâ geceleri" adı verilen ayinler icra edilirdi.
📌Sema ile dönme kâinatın hareketine benzetilir. Dairenin en üst makamında yüce Allah en alt makamında insan olduğu varsayılır.
📌 İnsandan Allah'a çıkan bu çemberin sağ tarafındaki yaya "kavs-i uruc" (çıkış kavsi), orta kısımda şeyhten başka kimsenin basamayacağı ve çemberi iki eşit parçaya bölen çapa ise "hatt-ı istiva" denir.
📌 Semazenler dönerken, semazenbaşı aralarında gezinerek mesafenin korunmasını sağlar. Postnişin, hem töreni yönetir hem de kırmızı postun ucunda ayakta durarak dualar okur.
📌Sema yapılan yerin yuvarlak olmasından dolayı dünyaya, postnişin güneşe, semazenbaşı aya ve semazenler de gezegenlere benzetilerek semanın kainatı sembolize ettiği varsayılır.
📌Sema esnasında dönmek, tüm mekân ve yönlerde Allah'ı seyretmeyi temsil eder.
📌Ayak vurmak, nefsin sınırsız ve doyumsuz isteklerini karşısında mücadele edip ayaklar altına alıp ezmek ve onu mağlup etmektir.
📌Kollarını yana açmak, 'En Mükemmel'e yönelik bir acziyeti ifade eder.
📌Sağ elin yukarı, sol elin ise aşağı doğru kollar açık bir hale gelmesi, sağ elle Yaradan'dan feyiz alıp O'ndan başkasına yüz çevirmek ve sol elle bu feyzin dağıtılması anlamına gelir.
