Arama
Esma bint Ebu Bekir kimdir? Hz. Ebubekir'in kızı Esma'nın lakabı ve hayatı...
Sadık dost Hz. Ebu Bekir'in kızı olan Esma bint Ebu Bekir, babasının vasıtasıyla Müslüman olmuş ve İslam ile ilk müşerref olanlar arasında yer almıştır. Babası, dedesi, oğlu ve eşi sahabi olan nadir şahsiyetlerdendir. Peygamber Efendimizin Hz. Ebubekir ile hicretinde önemli rol oynamış; İslam'ı en iyi anlayan ve yorumlayan sahabilerden biri olarak tanınmıştır. Oğlu Abdullah bin Zübeyr'in giriştiği mücadelede vakarlı duruşuyla ona "doğru yolda olduğu sürece savaştan kaçınmamasını" tavsiye etmiş; onun ölümünün ardından birkaç gün içinde hayata gözlerini yummuştur.
🔸 Esma, eşi Zübeyr'in kendisine sert davranışını babası Hz. Ebu Bekir'e bildirmiş; babası ise kızına daima sabrı tavsiye etmiştir.
🔸 Bu evlilik sürdürülememiş ve Esma 50 yaşlarında 8 çocuk annesiyken eşi Zübeyr'den boşanmıştır.
🔸 Ayrıldıkları sırada oğlu Urve'nin küçük yaşlarda olduğu ve babasının yanında kaldığı aktarılmıştır.
🔸 Urve'nin hicri 23. yılda doğduğu, Zübeyr bin Avvam'ın ise 36. yılda Cemel Vakası'nda ölmesi göz önüne alındığında, Esma'nın hicri 27. yılda boşandığı tahmin edilmektedir.
🔸 Esma bir daha evlenmemiş ve vefatına dek oğlu Abdullah bin Zübeyr'in yanında yaşamıştır.
🔸 Esma, siyasete doğrudan karışmamakla beraber hem halife kızı hem de halife annesi olması; eşinin ön planda bulunması sebepleriyle idare ve siyasetten uzak kalamamıştır.
🔸 Emevi valisi Haccâc karşısında yenilgiye uğramak üzereyken Abdullah bin Zübeyr, teslim olup olmama konusunda annesi Esma'ya başvurmuştur.
🔸 O tarihlerde 90'lı yaşlarında olan Esma'nın oğlu Abdullah'a şu tavsiyeleri yaptığı aktarılır:
"Evlâdım, şerefinle yaşa, izzetinle öl; fakat kesinlikle esir düşme!.. Sen kendini daha iyi bilirsin. Eğer doğru yolda olduğuna ve ona davet ettiğine inanıyorsan yolunda devam et. Çünkü bütün taraftarların bu uğurda öldü. Benî Ümeyye oğlanlarının boynunla oynamalarına izin verme. Şayet bütün bunları dünya için yapıyorsan sen ne kötü bir kulsun. Bu takdirde kendini de birlikte çarpıştıklarını da helâk ettin demektir. Ancak doğru yolda olduğunu, fakat taraftarlarının desteğini çekmesi yüzünden zayıf düştüğünü mazeret olarak ileri sürüyorsan bu ne hür insanların ne de din ehlinin yapacağı bir iştir. Allah aşkına dünyada daha ne kadar kalacaksın? Bu durumda ölüm daha güzeldir."
🔸 Hicaz ile doğu eyaletlerinde Abdullah bin Zübeyr, Suriye, Filistin ve Mısır'da ise Emevi hanedanı hüküm sürmüştür.
🔸 İslam dünyasının yarıya yakın kesiminde 10 yıl kadar halife olarak hüküm süren Abdullah bin Zübeyr, genç sahabilerin önde gelenlerinden biridir.
🔸 Cesur bir asker, iyi bir kumandan ve siyaset ehli olan Zübeyr'i, gerçekleşen muhasara nedeniyle kıtlığın baş göstermesi sonucu taraftarları terk etmiştir.
🔸 Annesi Esma'nın tavsiyesinin ardından Abdullah mücadeleye devam etmiş ve kahramanca savaşarak ölmüştür.
🔸 Haccâc onun başını keserek Suriye'ye göndermiş; bir süre darağacında asılı kalan cesedinin defnine, ancak annesinin ricası üzerine izin verilmiştir.
(X) 🔍 Emeviler kimlerdir? Emevi dönemi fetihleri ve sonuçları...
🔸 Abdullah bin Zübeyr'in öldürülüp çarmıha gerilmesinin ardından Haccâc, Esma'ya gelerek "Anacığım, size emîrülmü'minîn adına geldim; bir ihtiyacınız var mı?" diye sormuştur.
🔸 Bunun üzerine Esma, şöyle yanıt vermiştir: "Önce ben senin değil şu kazığın ucunda sallananın annesiyim. Hiçbir ihtiyacım da yok. Fakat bekle, sana Hz. Peygamber'den işittiğim bir hadisi nakledeyim. Resûl-i Ekrem, "Sakîf kabilesinden bir yalancı, bir de bozguncu çıkacaktır" buyurmuştu. Gördük ki yalancı Muhtâr es-Sekafî'dir; bozguncu da sensin!"
(X) Müslim, Fezâʾilü's-sahâbe, 229; Tirmizî, Fiten, 44
🔸 Esma bint Ebu Bekir, oğlu Abdullah'ın 1 Ekim 692 tarihinde öldürülmesinden birkaç gün sonra Mekke'de vefat etmiştir.
🔸 Kadın muhacirler içinde en son ölen sahabi olarak bilinen Esma'nın ileri yaşlarında gözüne perde inmişse de aklî dengesi hiç bozulmamış ve dişleri dökülmemiştir.
🔸 Esma bint Ebu Bekir, kendisinden başka babası, dedesi, oğlu (Abdullah) ve kocası sahabi olan nadir şahsiyetlerdendir.
🔸 Peygamber Efendimize (sav) çok yakın olan bir aileye mensup bulunduğu için iyi ve itibarlı bir ortamda yetişmiştir.
🔸 Dolayısıyla, İslam'ı en iyi anlayan ve yorumlayanların hemen ilk sıralarında yer almıştır.
🔸 Hicret'in ilk yıllarında malî sıkıntı içinde olan ailesinin bir tek at ile evlerine 5 kilometre uzaklıkta Resulullah'ın iktâ ettiği bir hurma bahçesi dışında hiçbir varlığı yoktur.
🔸 Atın bakımı, evin ve bahçenin bütün işleriyle ilgilenen Esma, bir gün sırtında hurma taşırken yolda bir kalabalık içerisinde Peygamberimizle (sav) karşılaşmıştır.
🔸 Resulullah (sav) Esma'yı bu halde görünce onu terkisine almak istediyse de Esma razı olmamıştır.
🔸 Daha sonra Hz. Ebu Bekir'in bir hizmetçi bulmasına çok sevinen Esma hürriyetine kavuşmuş gibi olduğunu belirtmiştir.