İnsan ilişkilerinde dikkat edilmesi gerekenler
Düşünce ve görüşlerin karşılıklı alışverişi olarak adlandırılan iletişim, hayatımızın tam ortasında yer alan vazgeçilmez bir unsurdur. Kurduğumuz iletişimin sağlıklı olabilmesi için pek çok husus vardır. Tek düze ilerleyemeyen ilişkiler pek çok etkeni barındırdığından etkili ve düzgün bir iletişim için bazı şeylere ihtiyaç vardır. İletişimimizi nasıl iyileştirebiliriz? Kur'an'da insan ilişkileri nasıl anlatılır? Günümüz psikologları neleri vurguluyor? Bu soruların cevaplarını sizler için derledik.
Karşındakini iyi tanı
▶ "İnsan ilişkileri insanın ahlak ve karakteri üzerine inşa edilir. Mesela ilkokulda öğretmenseniz, o yaş çocuğunun bütün özelliklerini çok iyi bilmelisiniz. Beklentilerini, problemlerini, dikkatini nasıl toplayacağınızı, ne yaparsanız dikkatlerinin dağılacağını çok iyi bilmelisiniz."
Hatayı önce kendinde ara
💠 "İnsanlar yaşadıkları problemin kendilerinden kaynaklı olduğunu düşünmüyorlar. O problemde kendilerinin de payı olduğunu düşünmüyorlar. Hatta doğrudan doğruya kendilerinden kaynaklanmış olabileceğini hiç düşünmüyorlar. İçimizde var olan savunma mekanizmaları irademiz dışında çalışıyor. Çünkü ruh sağlığımızı korumak için kendimizi haklı bulmak zorundayız. Dolayısıyla ben bir problem yaşıyorsam; çocuğumla, akrabalarımla, iş arkadaşımla tabii ki bu problemin kaynağı karşı taraf diye düşünüyoruz. "Karşımızdaki kişinin kendini değiştirmesi gerek" diye düşünülüyor. Yani "benim yapabileceğim hiçbir şey yok" deniyor. Soruyu sorarken "değiştirmek" kelimesi çok kullanılıyor. "Karşımdaki kişinin kendini değiştirmesi için ne yapmalıyım?" "Ne yapsam karşımdaki kişi değişir?" şeklinde sorular geliyor. Bir ilişkide ilk bakmamız gereken kendimiziz. Evet, iki kişi var. Ama bu ilişkinin tarzını belirleyen şey benim ahlakımdır. Benim karakterimdir."
Önce kendini değiştir
▶ "Diyelim ki karşınızdaki kişi bir meselede %80 hatalı, siz %20 hatalısınız. Karşımızdakinin hatası çok olunca kendi hatamızı görmüyoruz. Bütün gücümüzü "nasıl hatasını fark ettirebilirim, nasıl kendisini düzeltmesine yardım edebilirim" sorularına harcıyoruz. Halbuki bize insan ilişkileri üzerine ve insan karakteri üzerine çalışanların hepsi şunu söylüyor: "Bizim bir başkasını değiştirme oranımız sıfıra yakındır."
Başkasını değiştirmek Allah'ın elinde
▶ Kişi ancak kendisini değiştirebilir. Bir başkasını manipüle ederek değiştirmek çok sağlıklı değildir. Uzun sürecek ilişkilerde manipülasyon ciddi zararlar verir. Kur'an-ı Kerim'de Allah (CC) bizden herhangi bir insanı değiştirmemizi istiyor mu? Tam tersine bize diyor ki; "sen istediğin kişiyi hidayete erdiremezsin, Allah hidayet verir" diyor.
Önce kendi hatamızı arayacağız
▶ "Ben %15 hatalıyım, karşımdaki %85 hatalı. Peki ben ne yapacağım? Bize denen şu, sen kendine düşen %15'i değiştirmeye çalışacaksın. Bu aslında bizi de geliştiren bir şey... Yani ben bir ilişkiyi düzeltmeye çalışırken aslında kendi nefsimin de tekamülüne uğraşmış oluyorum. Mesela, çocuğumuzla ilişkimiz kötü gidiyor, tembel, çalışmıyor, sorumluluk üstlenmiyor, yaşı kaç olmuş hala yatağını toplamıyor, uyanamıyor, okula özen göstermiyor vs. Peki bizim hatamız ne? %15'lik kısım ne olsun? Sesimizi yükseltiyoruz çocuğumuza mesela, biz kendimize düşen o %15'i değiştireceğiz. Bunu değiştirirsek karşımızdaki insanda %40 %50'lik bir değişime sebep olabilir. Sizin o küçük hatanız karşınızdaki insanda nelere sebep oldu, neyi yıktı? Neyi yıktı da onun arkasından domino etkisiyle başka şeyler meydana geldi bunu bilemiyoruz."
