İslam alimlerinin dünya bilimi alanında yaptıkları çalışmalar
İslam uygarlığında, coğrafyadan değerli taşlara kadar doğal bilimler üzerine heyecan verici fikirler geliştirildi. Bu nedenle günümüzdeki pek çok bilim dalı, bin yıl önceki düşüncelerin ürünüdür. İslam uygarlığı sınırlarının büyük olması, bilim insanlarına çalışmak için oldukça geniş bir coğrafi alan sağlıyordu. Öyle ki, Malay adaları gibi en uzak noktalardan bile mineraller, bitkiler ve hayvanlar hakkında bilgiler toplanabiliyordu. İslam alimlerinin dünya bilimi hakkında asırlar öncesinde yaptıkları çalışmaları derledik.
Batılı kaynakların "Hekimlerin Piri ve Hükümdarı" olarak nitelendirdikleri İbn-i Sina'nın bin yıl önce kaleme aldığı Küçük Tıp Kanunu'nda sağlıkla ilgili önemli öğütler bugün de halen geçerliliğini muhafaza eder. Yazmış olduğu Kitabü'ş-Şifa (Şifa Kitabı) ise dünyanın nasıl çalıştığına dair görüşleri de içinde barındırır. Başta mantık, matematik, fizik ve metafizik olmak üzere tüm bilim dalları hakkında bilgi içeren eser, 11 cilttir. Birçok kere Latinceye çevrilmiş ve ders kitabı olarak okutulmuştur. Avrupa ülkelerindeki yerbilim çalışmalarını 300 yıldan fazla etkilemiştir.
Bir diğer Müslüman bilim insanı ise mineraller üzerindeki çalışmaların öncüsü Biruni'dir. Astronomi, matematik, fizik, tıp, coğrafya, tarih ve dinler tarihi alanlarında önemli eserler veren, bilim ve matematiğin temel taşı Biruni, çağının ötesinde evrensel bir dehaydı. Çalışmalarına 17 yaşında başladı. Güneşin hareketlerinden, mevsimlerin ne zaman başladığını belirledi. Dünya tarihinde ilk kez sezaryen doğumun nasıl yapılacağını gösterdi.
Biruni kimdir, neyi bulmuştur? Biruni hakkında bilinmeyenler…
Biruni'nin odaklamış olduğu çalışmalar; elmas, safir, yakut ve diğer değerli taşlardır. Biruni, Orta Çağ İslam uygarlığındaki bilim insanlarının bilgilerini özümseyip, üzerine kendi bilgilerini ekleyerek bir sonraki aşamaya taşımıştır. Biruni; değerli taşları sertlik, renk ve şekillerine göre sınıflandırmıştır. Sertlik derecesi, o mineralin daha yumuşak olan mineralleri çözme özelliğine göre belirlenirdi. Biruni, değerli bir taşın kuvars ya da elmas olduğunu kristal kullanarak anlardı. Günümüzde de bilim insanları ve değerli taş uzmanları, buna benzer bir yöntem kullanırlar.
Biruni ayrıca, Hindistan'daki Ganj nehri tabanından, Baltık Denizi ve Mozambik'e kadar doğa tarihi jeolojik yapıları üstünde de çalışmıştır. Deniz seviyesinin çok yükseklerinde okyanus hayatına ait fosiller bulunan Bîrûnî, bir zamanlar Hindistan'ın bir bölümünü okyanusların kapladığını kanıtlamıştır.
Ayın okyanus üzerindeki etkisini araştıran Bîrûnî, gelgitlerin ayın farklı dönemlerine bağlı olduğunu keşfetmiştir. Bîrûnî, dünyanın hareket halinde olup olmadığını tartışmış ve bu fikri reddetmemiştir. O, zamanın diğer bilim insanları gibi, dünyanın bir küre şeklinde olduğuna inanıyor ve kendi ekseninde döndüğü olasılığını tartışıyordu. Altı yüzyıl sonra, İtalyan gök bilimcisi Galileo Galilei, Bîrûnî'nin haklı olduğunu kanıtlamıştır. Bîrûnî, ayrıca Dünya'nın karşılıklı iki ucunda yer alan, taban tabana ters olan enlem ve boylamları da ölçmüştür.
