İtikaf ile ilgili hadisler
Ramazan'ın son on gününde dünya işleriyle ilgiyi kesip camide kalarak ibadetle uğraşmaya "itikaf" denir. Peygamber Efendimizin de son on günde itikafa girdiğine dair birçok hadis-i şerif mevcuttur. Peki Ramazan ayında Peygamberimiz Efendimizin yaptığı itikafın faziletleri, çeşitleri ve şartları nelerdir? İşte hadislerin ışığında manevi bir yolculuk olan itikaf...
Sözlükte "hapsetmek, alıkoymak; bir yere yerleşmek, oraya bağlanıp kalmak" anlamlarındaki akf kökünden türeyen i'tikâf, bu mânaları yanında kişinin kendisini sıradan davranışlardan uzak tutmasını, fıkıh terimi olarak da ibadet amacıyla ve belirli bir şekilde camide kalmasını ifade eder. İ'tikâfa giren kimseye mu'tekif veya âkif denir.
MEALLİ HATİM PODCASTLERİNİ DİNLEMEK VE İNDİRMEK İÇİN TIKLAYINIZ
Allah'a tam bir teslimiyet içerisinde ibadet ve taatte bulunmak amacıyla zamanının belirli bir kısmını ayırması ve bu esnada meşrû bile olsa her türlü nefsânî ve şehevî arzulardan uzak durması kişinin mânen olgunlaşması için önemli vesilelerden biridir. Zorunlu ibadetlerin yanı sıra nâfile ibadetler de bu konuda önem taşımakta, dinî duygu ve düşüncenin yoğun bir şekilde yaşandığı, mümkün olduğu ölçüde maddî ilgilerden uzaklaşarak yüce yaratıcıya yönelinen bir ortam insana derin bir mânevî ufuk ve imkân sunmaktadır. Bu bakımdan i'tikâf yalnız İslâm ümmetine has bir ibadet olmayıp vahiy geleneğine sahip hemen bütün dinlerde muhtelif şekillerde gerçekleştirilen köklü bir gelenektir; İslâmî öğreti içinde de Hz. İbrâhim ve oğlu İsmâil zamanından beri devam edegelen bir sünnet olarak bilinir. Nitekim, "İbrâhim ve İsmâil'e: Evimi onu ziyaret edenler, ibadet için orada kalanlar (âkifîn), rükû ve secde edenler için tertemiz tutun diye ahid -emir- verdik" (el-Bakara 2/125) meâlindeki âyet bir yönüyle buna işaret etmektedir.
1. Vacip İtikâf: Bir kimse itikâf adağında bulunursa sözgelimi "Allah rızası için itikâfa girmek üzerime borç olsun" derse en az bir gün ve oruçlu olarak bu adağını itikâfa girmek şeklinde yerine getirmelidir. Şayet kişi "Bu hastalıktan kurtulursam veya hastam şifa bulursa" ya da "Şu işim olursa şu kadar gün itikâfa gireceğim" şeklinde bir şarta bağlı olarak itikâf adağında bulunursa ve isteği gerçekleşirse bu kez -yine oruçlu olarak- kaç gün adamışsa o kadar gün itikâfda bulunması gerekir. Bunu yerine getirmezse günahkar olur. Çünkü Maide suresinin 1. ayetinde "Ey iman edenler akitlerinize verdiğiniz sözlere vefa gösterip yerine getirin." ve Hz. Peygamber (sav)'in "Kim bir adakta bulunursa adağını yerine getirip Allah'a itaat etsin." (Buhârî İman 28) hadisi bu konuda bağlayıcı hükümler ihtiva etmektedir.
2. Sünnet İtikâf: Ramazan'ın son on gününde girilen itikâftır. Çünkü sevgili Peygamberimiz -daha önce belirttiğimiz gibi- Ramazan orucunun farz kılınmasından itibaren ömrünün sonuna kadar Ramazan aylarının son on gününde itikâfa girmiştir.
3. Müstehab İtikâf: Herhangi bir adak sonucu olmayan ve Ramazan ayının son on günü dışında kalan zaman dilimlerinde zaman zaman itikâfa girmek ise müstehabdır. Bunun herhangi bir muayyen müddeti yoktur. Hatta her mescide girişte "Bu mescidde bulunduğum sürece itikâfta olmaya niyet ettim" diyen bir kimse mescidden çıkıncaya kadar orada kaldığı müddetçe itikâfta sayılır ve itikâf sevabı alır.
1. Diğer ibadetlerde olduğu gibi itikâfda da niyet şarttır. Niyet etmeksizin camide bulunmak itikâf yerine geçmez.
2. Erkeklerin beş vakit cemaatle namaz kılınan bir mescidde itikâfa girmesi gerekir. İtikâfın en faziletlisi Mescid-i Haram'da sonra Mescid-i Nebevî'de sonra Mescid-i Aksâ'da olanıdır. Diğer mescidlerdeki fazilet cemaatin çokluğuna göre değişir.
3. Oruçlu olmak da vacip olan itikâfı yerine getirmek için şarttır.
"Resûlullah, her Ramazan on gün itikâfa girerdi. Vefat ettiği sene ise yirmi gün itikâf yaptı." (Buhârî, İtikâf, 17. Ayrıca bkz. Ebû Dâvûd, Savm, 78; ibni Mâce, Sıyâm, 58)
KUR'AN-I KERİM'İN MEALİNİ OKUMAK İÇİN TIKLAYINIZ.
