Kurban ile ilgili hadis ve ayetler
Bir Müslüman bütün varlığını, gerektiği zaman Allah (CC) yolunda feda etmeye hazır olduğunu "kurban" ile gösterir. Bu ibadet bizleri Rabbimize yakınlaştırır. Tam bir teslimiyet sınavı olan Kurban Bayramı'nda Müslümanlar, Hz. İbrahim (AS) ile oğlu Hz. İsmail'in (AS) Allah'a (CC) itaat konusunda verdikleri başarılı bir sınavı yaşatırlar. İşte Kurban Bayramı ile ilgili hadisler ve ayetler...
◾ Kur'an-ı Kerim'de "kurban" ile ilgili pek çok ayet bulunur. Ayetlerin yanı sıra "kurbanın önemi" ile ilgili hadislerin olduğu da görülür. Bu hadis-i şeriflerden biri ise şöyledir:
Şeddâd b. Evs (RA) naklediyor:
"Ben iki şeyi Resûlullah'tan (SAV) belledim. O şöyle buyurdu: "Allah her işi güzel yapmayı istemiştir. Şu hâlde siz (meşru bir sebeple) öldürürken de, (işkence etmeden) güzelce öldürün. Bir hayvanı kestiğinizde de kesimini güzel yapın. (Biriniz hayvan keseceği zaman) bıçağını bilesin ve kestiği hayvanı rahatlatsın!"
(Müslim, Sayd, 57; Ebû Dâvûd, Dahâyâ, 10-11)
◾ Kurban ilgili bir diğer hadis ise şöyledir:
Câbir b. Abdullah (RA) anlatıyor:
Resûlullah (SAV) bir bayram günü kurban olarak iki koç kesti ve onları kıbleye doğru yatırdığı zaman şöyle dedi: "Ben hanîf (hakka yönelmiş) olarak, yüzümü gökleri ve yeri yaratan (Allah)'a çevirdim ve ben müşriklerden değilim. Şüphesiz benim namazım, kurbanım, hayatım ve ölümüm âlemlerin Rabbi olan Allah içindir. O'nun hiçbir ortağı yoktur. Ben bununla emrolundum ve ben Müslümanların ilkiyim. Allah'ım (bu kurban) sendendir ve Muhammed ile ümmeti tarafından senin (rızan) için sunulmuştur."
(İbn Mâce, Edâhî, 1 Ebû Dâvûd, Dahâyâ, 3-4)
◾ Maide Suresi 27. ayetinde "kurbandan" söyle bahsedilir:
"Onlara, Adem'in iki oğlunun haberini gerçek olarak anlat: Hani birer kurban takdim etmişlerdi de birisinden kabul edilmiş, diğerinden ise kabul edilmemişti. (Kurbanı kabul edilmeyen kardeş, kıskançlık yüzünden), 'And olsun seni öldüreceğim.' dedi. Diğeri de 'Allah ancak takva sahiplerinden kabul eder.' dedi…"
(Mâide 5/27)
TEFSİRİ:
İslâm'da, kurban bayramında kurban kesmenin dinî bir hüküm oluşu kitap, sünnet ve icmâ ile sabit olup, hicretin 2. yılında konulmuştur. Ancak, bu ibadetin fıkhî açıdan nitelendirilmesi hususunda görüş farklılıkları vardır: Dinen aranan şartları taşıyan kimselerin kurban bayramında kurban kesmeleri Ebû Hanîfe'ye göre vâciptir. Çoğunluğa göre ise müekked sünnettir. Ebû Hanîfe ve aynı görüşü paylaşanlar, konuyla ilgili hadislerin yanı sıra Kevser sûresinin 2. âyetinde geçen "... Kurban kes" emrini de delil olarak getirmişler; ancak, âyetin sübûtu kati olmakla birlikte delâleti zannî olduğu için kurban ibadetinin vâcip olduğuna hükmetmişlerdir. Ayrıca Sâffât sûresinin "Biz, (oğlunun canına) bedel olarak ona iri bir kurbanlık verdik" meâlindeki 107. âyeti de kurban ibadetinin meşrûiyetine delil olarak gösterilmektedir. Kur'an-ı Kerîm'deki bu delillerin yanı sıra Hz. Peygamber'den "şartları uygun olanların kurban kesmeleri gerektiği" yönünde çok sayıda hadis rivayet edilmiş olması ve Hz. Peygamber'in bu konuya önem vererek kurban bayramında kurban kesmeyi ihmal etmemesi bu ibadetin vâcip olduğunu gösterir.
◾ Kurbanda dikkat edilmesi gereken bazı hususlar vardır. Aksi halde kurban kabul olmayabilir. Bu hadislerden biri ise şöyledir:
Berâ b. Âzib (RA)'dan merfu olarak rivayet edilen hadisinde Resulullah (SAV) şöyle buyuruyor:
"Topal hayvan, tek gözlü hayvan, hastalığı belli olan hayvan, zayıf ve cılız hayvan kurban edilmez."
(Ebû Dâvûd, Dahaya: 5; İbn Mâce, Edahî: 8)
◾ Müslümanlığa bir rahmet olarak sunulan kurbanın nereden ve nasıl geldiği merak edilir. Bu konuya açıklık getiren ayetler ve hadisler bulunur. Aşağıda bulunan hadis bu husus ile alakalıdır.
Zeyd b. Erkam (RA) anlatıyor:
Resûlullah'ın (SAV) ashâbı, "Ey Allah'ın Resûlü! Bu kurbanlar nedir?" dediler. Resûlullah, "Babanız İbrâhim'in sünnetidir." diye cevap verdi.
(İbn Mâce, Edâhî, 3: İbn Hanbel, IV)
