Arama
Müslümanların kıblesi ne zaman değişti?
Kıble, başta namaz olmak üzere bazı ibadet ve davranışlarda yönelinen tarafa denir. Hz. İbrahim'den bu yana kıblenin Kâbe olduğu, hanif dinin mensuplarının Kâbe'ye yönelerek ibadet ettikleri bilinir. İslam'ın ilk yıllarından Hicret'ten sonrasına dek namazlar, Kudüs'te bulunan Mescid-i Aksa yönüne doğru kılınmış, daha sonra Allah'ın tebliği ile Müslümanların kıblesi Mekke'de bulunan Kâbe'ye çevrilmiştir. Peygamber Efendimiz hadis-i şerifinde kıblenin önemini şu sözle vurgulamıştır: "Sizden biri kıbleye yöneldiği zaman Allah'a yönelmiş olur."
Diğer semavî dinlerde olduğu gibi İslam'da da ibadetin belli bir yöne dönmek suretiyle ifası, hem ibadet disiplini hem de kişinin manevi bir merkezle bütünleşmesi açısından gerekli görülmüştür.
Bu durum, insanın Allah'la bütünleşmesi için önemli bir vasıtadır. Bunun yanında bu bütünleşme ve birliğin (tevhid) sosyal alandaki tezahürü de aynı manevi merkeze yönelen insanların (ümmet) birliğini temsil etmesi nedeniyle büyük önem taşır.
İslam'da kıblenin önemini Peygamber Efendimiz hadis-i şerifinde şu söz ile vurgulamıştır: "Sizden biri kıbleye yöneldiği zaman Allah'a yönelmiş olur."
Resul-i Ekrem Efendimizin "Kim bizim namazımızı kılar, kıblemize yönelir, kestiğimiz hayvanın etini yerse o Allah'ın ve resulünün güvencesi altındaki Müslümandır; Allah'ın verdiği güvenceyi bozmayın" meâlindeki hadisi de kıblenin önemini vurgulayan bir diğer hadis-i şeriftir.
Bu hadislerin ilki kıblenin iç ve manevi, ikincisi de dış ve maddî alandaki işlev ve önemini ortaya koyar.
Kıblenin önemini vurgulayan aynı muhtevadaki diğer bazı hadisler, Resûl-i Ekrem'in davetini kabul eden Müslümanları diğer din bağlılarından ayıran ve İslam ümmetine mensubiyetin görünürdeki işaretleri olan belli başlı davranışları açıklar.
Namazın bir şartı ve parçası olduğu halde kıblenin ayrıca zikredilmesi de ona atfedilen önemi gösterir.
Kur'an-ı Kerim'de kıble kelimesi beş ayette yedi defa tekrarlanır. Bakara suresi 142-145 ayetlerinde; Yûnus suresinin 87'nci ayetinde, konuyla ilgili hükümler ayrıca muhtelif ayetlerde (Bakara 115, 146-150) ve birçok hadiste yer alır.
Yûnus suresindeki ayette kıble çeşitli yorumlara göre namazda yönelinecek taraf şeklindeki terim anlamıyla veya mecazen mescid manasında geçmekte, Bakara suresinin 115'inci ayetinde doğunun da batının da Allah'a ait olduğu, hangi tarafa dönülürse dönülsün Allah'ın zâtıyla karşılaşılacağı ifade edilir.
Bakara suresindeki diğer ayetler ise (142-150) kıblenin nihaî olarak Kudüs'ten Kâbe istikametine çevrilişini ve bu konuda meydana gelen polemiklere verilen ilâhî cevabı konu edinilir.
Namaz dışındaki diğer bazı ibadet ve davranışlarda kıbleye dönülmesiyle ilgili fıkhî ahkâm ise daha çok bu konudaki hadislere dayanır.