Mutaffifin suresinden Müslümanlara öğütler
Müslümanların şahsiyetlerinin gelişmesindeki en önemli etkiyi Kur'an-ı Kerim ve hadis-i şerifler yapar. Hidayet rehberi olan yüce kitabımız, müminlerin kişiliğini inşa eder. İdeal bir şahsiyetin nasıl olacağı, toplum hayatında dikkat etmesi gereken durumlar anlatılır. Bu surelerden biri de Mutaffifîn'dir. Yüce Allah, ticaret ahlakına dair uyarılarda bulunur.
◾ İnsanlar arasındaki en yoğun ilişkilerden biri alışveriştir. Ölçü ve tartılarda yapılan haksızlıklar sosyal ilişkileri etkileyen bir hastalık gibidir. Kur'an-ı Kerim'de bu duruma dikkat çekilerek, tüccarların da müşterinin de adaleti gözetmeleri emredilir.
◾ Kur'an-ı Kerim'de ölçüde eksiklik yapanlar şiddetle kınanır. Böylesine çirkin bir işe kalkışanların ahirette cezalandırılacağına dikkat çekilir. Bu surelerden biri de Mutaffifîn'dir.
"Eksik ölçüp tartanların vay haline! Onlar, insanlardan ölçerek bir şey aldıklarında tam ölçerler. Kendileri, başkalarına vermek için ölçüp tarttıklarında ise haksızlık ederler (eksiltirler). Onlar, o büyük gün için diriltileceklerini akıllarına getirmiyorlar mı? O gün ki, âlemlerin rabbinin huzuruna çıkacakları gündür!" (Mutaffifîn suresi, 1-6. ayetler)
Fikriyat Kur'an-ı Kerim uygulamasından Mutaffifîn suresini okumak için tıklayın
🔸
◾ Mutaffifîn, ölçü ve tartıda eksik yapan kimseler anlamına gelir. Kur'an-ı Kerim'de 83. surenin ismini alır. "Alırken tam, verirken eksik ölçen" bu kimseler, Yüce Allah tarafından kınanır.
◾ Surenin ilk ve ana konusu ticaret ahlakıdır. Alışverişte ölçüyü bozanlar, insanları kandıranlar ve haram lokma yiyenlere uyarılarda bulunulur.
◾ Aynı zamanda kişinin önce kendi menfaatini düşündüğünü, hassasiyet göstermeden yaptığı ölçü ve tartı işlemlerinin, hesabının sorulacağı büyük bir gün için dirilişi anlatır.
🔸
Mutaffifîn suresi, 1-6. ayetlerin tefsiri
"Ölçü ve tartıyı eksik yapanlar" anlamındaki mutaffifîn, mutaffif kelimesinin çoğuludur. 2-3. âyetlerdeki açıklamaya göre "alırken fazla fazla, verirken eksik ölçenler" mânasına gelir. Bu sebeple 1-3. âyetlerde bir taraftan eksik ölçüp tartanlar yaptıkları işin çirkinliğinden dolayı kınanırken diğer taraftan böylesine çirkin bir işe kalkışanların âhirette cezalandırılacağına dikkat çekilmektedir. Burada ölçü ve tartı örnek bir işlem olup daha genel olarak insanların, kendi haklarını gözettikleri kadar sorumluluklarını da özenle yerine getirmeleri gerektiği vurgulanmakta, hakka hukuka konu olan her işlemde doğruluk ve adaleti titizlikle korumaları istenmektedir."
Mutaffifîn suresi, 1-6. ayetlerin tefsirinin devamını okumak için tıklayın
"Doğrusu şudur ki, günahkârların yazısı muhakkak siccîndedir. Siccîn nedir, bilir misin? O, amellerin kaydedilmiş bulunduğu bir defterdir. Gerçeği yalan sayanların o gün vay haline!" (Mutaffifîn suresi, 7-10. ayetler)
İshak Danış'ın sesinden Mutaffifîn suresini dinlemek için tıklayın
🔸
◾ Mutaffifîn suresi, Peygamber Efendimizin (sav) Mekke'den Medine'ye hicret etmeden önceki zaman dilimlerinde son nazil olan surelerden biridir.
◾ Mekke, Arap Yarımadası'nın merkezi konumunda olduğu için burada değişik zamanlarda panayırlar kurulur ve canlı bir ticaret hayatı sürdürülürdü. Dolayısıyla bu yörede yaşayan birçok insanın en önemli geçim kaynaklarından biri ticaretti.
◾ Peygamber Efendimize (sav) risalet görevi verilmeden önce başarılı bir ticaret hayatı sürdürdü, Hz. Hatice'nin mallarını Şam'da, oradan getirdiği malları ise Mekke'de sattı. Ticari hayatın canlı olduğu ancak helal-haram ölçüsünün güdülmediği bir ortamda sözüne güvenilir bir tacir olarak tanınırdı. Onun gibi tacir olan kişilerin İslam'ı kolaylıkla kabul edişlerinde, Peygamberimizin (sav) bu dürüst ve güvenilir kişiliğinin önemli bir yere sahiptir.
🔸
Mutaffifîn suresi, 7-10. ayetlerin tefsiri
"Yazısı"dan maksat da yapıp ettiklerine ait bilgileri içeren ve âhirette önlerine konacak olan kayıtlar, sicillerdir. Yüce Allah 7. âyette bu yazının siccînde korunduğunu, 9. âyette de siccînin "amellerin kaydedilmiş bulunduğu bir defter" olduğunu ifade buyurmuştur. Zamanın kozmogonisinden etkilendikleri anlaşılan bazı müfessirlere göre siccîn, "yedi kat yerin dibi" veya "yerin altında bulunan büyük bir kaya"dır; bir kısmına göre de cehennemde bir kuyudur.
Mutaffifîn suresi, 7-10. ayetlerin tefsirinin devamını okumak için tıklayın
◾ Mutaffifin suresinde bireylerin birbirine güvenini zedeleyen, toplum düzeninde hak ve adaletin bozulmasına neden olan davranışlara dikkat çekilir. Kişilerin sadece kendi çıkarını değil de diğer kimselerin de çıkarlarını gözetilmesi gerektiğini anlatır. Bu sure, tüm insanlığı ilgilendiren kul hakkına dikkat çeker.
◾Ölçüde ve tartıda adaletsizlik yapan kimseler, başkalarından herhangi bir şey satın alırken kendi lehine bol ölçer, muhataplarına da baskı yapar. Eğer başkalarına ölçüyorlarsa onların aleyhine eksik tartar, zarara neden olurlar.
◾"Alırken tam, verirken eksik ölçmek" tamamen bencillik ve başkalarını aldatmayı kapsar. İslam'ın ahlakına aykırı olan bu haslet, Yüce Allah tarafından kınanır.
◾ Mal ve servet edinmenin en önemli vasıtası olan ticarette ana hedef tarafların yaptıkları alışverişten memnun olmalarıdır. Peygamberimizin (sav), "Alışveriş yapanlar birbirlerinden memnun olarak ayrılsınlar." tavsiyesi bu gerçeği dile getirir. (Tirmizî, Büyû', 27)
◾ Ayet-i kerimede ölçü ve tartı örnek verilen bir işlemdi. Genel olarak insanların, kendi haklarını gözettikleri kadar sorumluluklarını da özenle yerine getirmeleri gerektiği vurgulanır.
