Arama
Peygamberimizin gençlere yaklaşımı
Peygamber Efendimiz, nesillerin devamı için Müslümanlara öğütler vermiş; çocuk yetiştirmede dikkat etmeleri gereken hususlar konusunda müminleri uyarmıştır. Yetişkinliğe geçişte, insanın kişilik ve kimliğinin oluştuğu gençlik çağının rolü oldukça büyüktür. Allah Resulü, gençlere önem vermiş; onlara sevgi ve saygı göstermiş, kabiliyetleri doğrultusunda mühim görevlendirmelerde bulunmuştur. Peygamber Efendimizin gençlere yaklaşımı, onlar üzerinde etkili olmuş; nitekim İslam'ın ilk yıllarında Müslümanların büyük çoğunluğu gençlerden oluşmuştur.
İnsan hayatı, doğum ile başlayıp ölüme değin süren bir bütündür ve gençlik çağı bu devrelerden biridir.
🔸 Çocukluktan yetişkinliğe geçiş süreci olan gençlik çağı, insanın kişilik ve kimliğinin inşa edildiği bir dönemdir.
🔸 Aile, toplum, devlet ve fikirlerin inşasında gençliğin ve onların üstlendiği rolün önemi büyüktür.
🔸 Nitekim İslam dini, gençlere büyük değer vermiş; çocuk yetiştirmeye dair yapılan vurgularda iyi terbiyenin önemine değinilmiştir.
🔸 Bu doğrultuda bir çocuğun mükemmel yetiştirilmesi konusunda, bütün insani ve ahlaki faziletlerin, sosyal kural ve davranışların, dini inanç ve değerlerin öğretilmesinin, bilgi, sanat ya da hünere sahip olabilmesinin altı çizilmiştir.
🔸 Bir çocuğun hem dünya hem ahiret mutluluğunu hedef alan böyle bir terbiye ile yetiştirilmesi, Peygamber Efendimiz (sav) tarafından "en güzel miras" olarak nitelendirilmiştir.
Peygamber Efendimizin (sav) risalet ile müjdelendiği, İslam'ın tebliğ edilmeye başlandığı süreçte gençlerin payı büyük olmuştur.
🔸 Nitekim Resul-i Ekrem Efendimiz (sav) de insanlarla kurduğu iletişimin yanında özellikle gençlerle kurduğu iletişime büyük önem vermiştir.
🔸 Resulullah'ın (sav) insanlara karşı takındığı tavır ve bunun etkisine dair Kur'an-ı Kerim'de şöyle buyrulmuştur:
"Sen onlara sırf Allah'ın lutfu sayesinde yumuşak davrandın. Eğer kaba, katı kalpli olsaydın, hiç şüphesiz etrafından dağılır giderlerdi. Onları affet, onların bağışlanmasını dile, iş hakkında onlara danış, karar verince de Allah'a güven, doğrusu Allah kendisine güvenenleri sever."
(x) 📕 Âl-i İmran suresi 159. ayetin tefsiri
🔸 Kur'an Yolu Tefsirinde kaba ve katı kalpli kişilerin bazı erdemlere sahip olsa bile muhataplarında nefret uyandıracağına, insanların böyle kimselerden uzak duracağına değinilmiştir. Bu doğrultuda İslam gibi evrensel bir mesaj getiren, âlemlere rahmet olarak gönderilmiş olan ve yüce bir ahlâk üzere bulunduğu bildirilen Peygamberimizin (sav) bu kötü vasıfları taşıması düşünülemez.
🔸 İbn Atıyye'nin kaydettiğine göre semavî kitaplarda Hz. Peygamber'in (sav) özellikleri anlatılırken bu kötü sıfatları taşımadığı da vurgulanmıştır. Nitekim Kur'an-ı Kerim de aynı vurguyu yapmış ve Peygamberimizin uygulamaları bu durumun kanıtı olarak görülmüştür.
Peygamber Efendimizin (sav) çevresinde pek çok genç sahabe bulunmuş; onun gençlere davranışları başta sahabeler olmak üzere insanlığa örnek gösterilmiştir.
🔸 İslam'ın ilk yıllarında Müslümanların büyük çoğunluğu gençlerden oluşmaktadır.
🔸 Ali bin Ebu Talib 10 yaşında, Abdullah ibn Ömer 13, Zeyd bin Harise 15, Abdullah bin Mesud 16, Zübeyr bin Avvam 16, Talha bin Ubeydullah 17, Abdurrahman bin Avf 17, Erkam bin Ebi'l-Erkam 17, Sad bin Ebu Vakkas 17, Musab bin Umeyr 18-20, Cafer bin Ebi Talip 22, Hz. Ebu Bekir'in kızları Hz. Ayşe ve Esma genç yaşlarda olan ilk Müslümanlardan bazılarıdır.
🔸 Bu genç sahabeler, zengin, fakir, köle gibi toplumun farklı kesimlerine mensup kimselerdir.
🔸 Peygamberimizin (sav) risaletinin ilk yıllarında gençlik dönemini yaşayan bu kişiler, onun yanında bulunmuşlar ve onun terbiyesi ile yetişmişlerdir.
(x) 🔍 Prof. Dr. Mehmet Emin Ay'ın kaleminden "Peygamberimizin gençlerle iletişimi"
Resul-i Ekrem'in (sav) tevhid mücadelesinde gençler önemli roller üstlenmişlerdir.
🔸 Zulüm gördüklerinde, kötülüğe maruz kaldıklarında Peygamberimizin (sav) desteğini görmüşler ve en zor zamanlarında dahi Resul-i Ekrem'i (sav) terk etmemişlerdir.
🔸 Bu konudaki en önemli unsurlardan biri, Peygamber Efendimizin (sav) gençlerle kurduğu iletişimdir.
🔸 Allah, Peygamberimizi (sav) her anlamda "müminler için en güzel örnek" kılmış; onun gençlere yönelik davranışları da müminlere en güzel misali oluşturmuştur.
Resulullah (sav), gençlere değer vermiş ve onlara çok önemli sorumluluklar vermiştir.
🔸 Sahabelerden Muaz bin Cebel'i 20 yaşlarındayken Yemen'e, Mus'ab bin Umeyr'i 25 yaşındayken Medine'ye öğretmen olarak göndermiştir.
🔸 20'li yaşlardaki Attab bin Esîd'i Mekke'ye vali tayin etmiş; 20 yaşlarındaki Usame'yi Şam'a giden ordunun başında komutan olarak görevlendirmiştir.
(x) 🔍 İlk Müslümanlar kimlerdi? İslam'ı kabul eden ilk on Müslüman
Âlemlere rahmet olarak gönderilen Allah Resulü (sav), gençlere sevgi ve saygısı ile en güzel örneği oluşturmuştur.
🔸 Henüz gençlik yıllarında iken Zeyd bin Harise'yi kölelikten azad etmiş ve onu sahiplenmiştir.
🔸 Öyle ki Zeyd, ailesi tarafından geri götürülmek istendiğinde dahi o, Peygamber Efendimiz (sav) ile kalmayı tercih etmiştir.
🔸 Resulullah (sav) da onu güzel bir karşılık vererek evladı olarak ilan etmiş; bu konuda ayet nazil olana değin Zeyd bin Muhammed olarak anılmıştır.
"Allah bir kişinin göğüs boşluğunda iki kalp yaratmamıştır, annelerinize benzeterek haram olsun dediğiniz eşlerinizi anneleriniz kılmamış, evlâtlıklarınızı da gerçek oğullarınız yapmamıştır. Bunlar sizin kendi iddianızdır; hak ve hakikati Allah söyler, doğru yolu da O gösterir.
Evlâtlıklarınızı babalarının soyadlarıyla anın. Bu Allah katında adalete daha uygun bir davranıştır. Eğer onların babalarını bilmiyorsanız o zaman kendileri sizin din kardeşleriniz ve dostlarınızdır. Yanıldığınız hususta size günah yoktur, fakat bilinçli ve kasıtlı olarak yaptıklarınızdan sorumlusunuz. Allah çok bağışlayıcı ve ziyadesiyle esirgeyicidir."
(x) 📕 Ahzâb suresinin 4.-5. ayetlerinin tefsiri
🔸 Kur'an Yolu Tefsirine göre bu ayette Hz. Peygamber'in evlâtlığı Zeyd bin Hârise'den söz edilir ve ayetin inişine onun bu durumunun sebep olduğu söylenir. Zeyd çocuk iken kendi kabilesinden zorla alınmış, köleleştirilerek satılmış, elden ele dolaşarak Hz. Hatice'ye gelmişti. Hatice Hz. Peygamber ile evlenince Zeyd'i ona hediye etmişti. Peygamberimiz onu âzat etti ve evlât edindi.
🔸 Zeyd'in ailesi, Mekke'ye gelip çocuklarını bulmuşlardı. Peygamberimiz kendisini seçimde serbest bıraktığı halde Zeyd Allah'ın Resulünü tercih etti, ailesi ile memleketine dönmedi.
🔸 Bu ayet gelinceye kadar kendisine Muhammed oğlu Zeyd derlerdi, ayet gelince kendi babasına nisbet ederek Hârise oğlu Zeyd dediler. Artık o, Peygamber ailesinin bir ferdi değil, Müslümanların din kardeşi, Hz. Peygamber'in sadık bir bağlısı idi (İbn Kesîr, VI, 377; Ebû Bekir İbnü'lArabî, III, 1504).