Türk-İslam tarihinde Halep
Halep, dünya tarihinde oldukça önemli bir yere sahip olan kadim bir beldedir. Değişen ve gelişen dünyada bu şehir, pek çok savaş ve barış sahnesine şahitlik yapmıştır. Emeviler'den Eyyûbilere, Selçuklu Devleti'nden Osmanlı İmparatorluğu'na kadar farklı devlete de ev sahipliği yapmıştır. Yıllardır bir türlü paylaşılamayan Halep kentinin Türk-İslam tarihindeki yeri ve önemini araştırdık...
◼ Mimari ve iktisadi açıdan oldukça gelişmiş olan bu şehir, Emevi Devleti'nin yıkılmasından sonra Suriye'nin diğer kentleri gibi ihmal edilmiştir. Emevilerin yıkılmasının ardından, 878 yılında Halep'i, Mısır valisi Ahmed b. Tolun istila eder.
◼ Bu durum çok uzun sürmez, Abbasiler 884 senesinde şehri geri alır. Halep, 903 yılında Karmatiler tarafından kuşatılır, 936 senesinde ise İhşidilerin eline geçer.
Ahmed b. Tolun kimdir?
Ahmed bin Tolun, 868-905 yılları arasında Mısır ve Suriye'yi yöneten Tolunoğulları hanedanının kurucusudur. Aslen bir Türk köle askeri olan İbn Tolun, 868'de Abbasi valisinin vekili olarak Mısır'a gelmiş ve Mısır valisi olmuştur.
◼ İhşidilerin kurucu ve hükümdarı olan Muhammed b. Tuğç, Halep'e vali olarak Benî Kilâb reisini atamıştır. Fakat o dönemde, güzelim şehir büyük bir tahribata maruz kalır.
İHŞİDİLER KİM?
◼ Türkistan'dan Bağdat'a gelen bir Türk ailesi olan İhşîdîler Hanedanı diğer adıyla Akşitler, 935'ten 969'a kadar Mısır, Filistin ve Suriye yöneten devlettir. İhşidiler, bir Türk Memlûk ailesidir.
◼ Güzide kentin yaşadığı tahribattan sonra Hamdânî Emîri Seyfüddevle, Kâfûr el- İhşîdî'nin valisi olan el- Mü'nis ile barış antlaşmasının ardından Halep'in hakimi olur.
◼ Ardından şehri Hamdânîler'in başkenti olarak tayin eder. Seyfüddevle, Halep'i başkent olarak ilan ettiği günden itibaren, Bizans'ın tüm saldırılarından canı pahasına bu kadim beldeyi korumuştur.
◼ Fakat tüm direnişe rağmen Nikephoros Phokas 962 senesinde Halep'i ele geçirmiştir. Uzun yıllar Hamdâniler ve Bizans arasında şehir için saldırılar yaşanır.
◼ Bu kargaşa ortamını fırsat bilen Fâtimîler, 1014 yılında Halep'i işgal eder. Fakat kentin kaderi tüm bu yaşananlar ile sınırla kalmayacak daha çok değişecektir.
Nikephoros Phokas kimdir?
II. Nikiforos Fokas olarak da bilinen Phokas, 963-969 arasında Bizans imparatoru olmuş bir isimdir. 10. yüzyılda Müslüman devletlere karşı elde ettiği askerî başarı, Bizans İmparatorluğu'nun yeniden güçlenmesini sağlamıştır.
◼ 1070 yılında Selçuklu Sultanı Alparslan adına hutbe okunmasının ardından Mısır seferi dönüşünde şehri kuşatır. Çok kısa bir zaman sonra da Mahmûd, şehrin anahtarlarını teslim ederek Selçuklu Devleti'ne bağlılığını bildirir.
◼ Oldukça stratejik bir konumda olan Halep, 1086 yılında Büyük Selçuklu Hükümdarı Melikşah zamanında tamamen Selçuklu himayesine girmiştir.
Melikşah kimdir?
Büyük Selçuklu İmparatorluğu hükümdarı olan I. Melikşah, hükümdarlık döneminde devletini en geniş sınırlarına ulaştırmıştır.
