Adım adım tarih: II.Bayezid Külliyesi
II. Bayezid Han, Fatih Sultan Mehmet'in oğlu, Yavuz Sultan Selim'in babasıdır. İki önemli savaşçı padişahın arasında bir veli sultan düşünün... İşte bu sultan, II. Bayezid devletini kurumsallaştırmak maksadıyla birçok faaliyette bulunur. Bu faaliyetlerin en güzel örneği ise yaptırmış olduğu külliyedir. Günümüzde Trakya Üniversitesi'nin idaresinde olan kompleks, halkın ziyaretine açıktır. Bu muazzam külliyeyi ve detaylarını sizler için araştırdık.
Darüşşifa ➡ Bimarhane 📍
🔸 Öncesinde sadece hastane olarak kullanılan darüşşifa, girişinde bulunan odalarda hastalar tedavi edilir gerekirse büyük kubbeli odaya yönlendirilir ve böylece hekimler tarafından hastaların tedavisi ana merkezde devam eder.
🔸 Osmanlı zamanında tevhid inancının önemi büyüktür. Beden hastalıklarının ruhi hastalıktan dolayı olduğunu veyahut ruhi hastalıklar ile tedavi edilmeden fiziki hastalıkların düzelmeyeceğini düşünür ve ona göre de birtakım yöntemler uygulanır.
🔸 İşte bu darüşşifanın bir bölümünün Bimarhane'ye dönüşmesi de tam bu noktada başlar. Herhangi bir fiziki hastalığın tedavisinden sonra Bimarhane kısmına getirilen hastalar, psikolojik olarak iyileştirilmeye çalışılır.
Bimarhane
Günümüzdeki "ruh ve sinir hastanesinin" Osmanlı dönemindeki adıdır.
🔸 Hastalar; su, müzik ve koku ile tedavi edilir. Kısaca hastalar hem fiziki hem manevi yani ruhi olarak düzeldiğinde iyileşmiş sayılır ve o şekilde taburcu edilirler.
🔸 Yine darüşşifa da hastalıkların öncü tedavi yöntemleri üretilir. Panzehir ve aşı gibi uygulamaların buradaki cerrahlar tarafından ilk kez bulunduğu bilinir.
🔸 Ameliyat araç gereçlerinin ilk hallerini gördüğümüz ve farklı metotlarla hastaların tedavi edildiği bazı maketler ise yine darüşşifa müzesinde ziyarete açıktır.
🔸 Çok önemli cerrahların burada yetiştiği ve burada görev aldıkları da bilinir. Darüşşifa da diş, göz, kulak burun kısacası bütün hastalıkların neredeyse tamamının köklü tedavisini yapılır.
🔸 Darüşşifanın ilk altı odası muayeneye ayrılırken, bu odaların yanında bulunan 2 kubbeli oda ise ilaç yani eczaya ayrılır. Hasta olan tebaa gelerek burada muayene olduktan sonra hekimin söylediği ilacı da yine buradan alır.
🔸 Ön kısımda tedavi edilen hastaların durumu ağırsa ana merkeze yönlendirilir ve tedavileri ana merkezde devam eder. Oraya gitmeden önce yine bahçenin içinde bulunan hamamda hastalar yıkanır.Sonrasında ise yatışları yapılır.
🔸 Hamamında yanında bulunan başka bir kısım ise külliyenin imarethanesinde bağımsız olarak açılan ve hastanedeki hastalara özel yemekhane bulunur.
🔸 Evliya Çelebi'nin macun adı verdiği ilaçların, Edirne Darüşşifası'nda yapımını şöyle anlatır:
"Haftada 2 gün macun işyeri (eczane) açılarak Edirne şehrinde ne kadar illetli hasta varsa şifa yurduna gelip nice bin türlü ilacı bol bol alırlar. Diğer ot makulesi (cinsi) devalar hisap dışıdır. Libase, kebabe, kaküle, zencefil, emleç, kebed, murabbanın ne kadar çok dağıtıldığının hesabını Allah bilir. Ama şifa yurdunun üst eşiği üzerinde vakıf tarafından sağlıklı bir adam bu ilaçlardan bir kırat alırsa hastalanıp Firavun ve Karun'un laneti üzerinde ola diye lanet yazısı yazılmıştır. Yapan ve vakfedene Allah rahmet eyleye vesselam."
Cerrahe Küpeli Saliha Hatun
🔸 Darüşşifa içerisinde "Cerrahe Küpeli Saliha Hatun" adında bir kadının bir yeniçeriye yapılan kasık fıtığı ameliyatına dair bir maket de bulunur. Saliha Hatun cerrahlığı eşi Deniz Bin Gazi'den öğrenir.
🔸 1620 yılında eşini kaybeden hekim, tek başına cerrahlık yapmaya devam eder. 17. yüzyılda bir kadının hem cerrah olması hem de kasık ameliyatı yapması, Osmanlı Devleti'nin tıp biliminde geldiği ileri noktayı gösterir.
🔸 Bir yandan da bir kadın cerrahın mesleğini rahatça icra ettiği de aşikârdır. Saliha hekim aynı zamanda dünyada bir ilke de imza atar ve rıza senedini tıp dünyasına tanıtır.
