Camın ışık ve renk ile dansı: Vitray
Sanatkârı tarafından adeta bir kuyumcu titizliğinde uygulanan teknikler ile icra edilen vitray sanatı, büyük bir ustalığın eseridir. İslam ve Türk coğrafyalarındaki ilk örneklerine 7. yüzyılda rastlanan vitray, günümüzde de gelişen teknik ve kullanım alanlarıyla varlığını sürdürür. Ülkemizde özellikle camilerimizdeki süslemelerde en nadide örneklerine rastlanan bu sanat, izleyenlere görsel bir şölen sunar.
🔸 Osmanlı ve Avrupa'da önemli bir yer edinen vitray; Avrupa'da dini yapıların, varsıl ailelerin konutlarının pencere, tavan ve kapı süslemelerinde kullanılırken, Osmanlı'da ise saray, köşk, cami ve türbelerde kullanılır. Tasarımlar da genel olarak kutsal ve dini temalar işlenmiştir.
🔸 Sanatçı Louis Comfort Tiffany, vitrayın gelişimine önemli bir katkı sunmuş, bu sanatı icra ederken kurşun çubuklar yerine bakır folyo şeritler kullanmıştır. Bunun dışında birleştirici malzeme olarak alçı, beton ve pirincin de kullanımına rastlanır.
Louis Comfort Tiffany kimdir?
Art Nouveau akımıyla tanınan ve özellikle vitray çalışmalarıyla ünlenen tasarımcı ve sanatçıdır.
VİTRAY TÜRLERİ
▪ Dini vitraylar kilise ve cami gibi dini yapılarda kullanılır. Dini sembol, figür ve olayları tasvir eder.
▪ Doğa vitrayları çiçek, ağaç, bitki ve kuş vb. doğaya ait ögeleri tasvir eder. Bu tür vitraylar ev dekorasyonlarında sıkça kullanılır.
▪ Soyut vitraylar, modern binaların iç tasarımlarında kullanılır. Bu vitraylar, yalın renk kompozisyonları ve geometrik şekillerden oluşan bir çizgiye sahiptir.
▪ Tarihi vitraylar, tarihe dair olay, kişi ve yapıları yansıtır.
▪ Figüratif vitraylar, insanların ve hayvanların tasvir edildiği çalışmalardır.
▪ Modern vitraylar ise binaların iç ve dış tasarımlarında kullanılır. Yalın ve minimal bir çizgidedirler.
Osmanlı sanatına yansıyan 5 bitki motifi
Vitray sanatı nasıl uygulanır?
🔸 İlk olarak eserin taslağı sanatçı tarafından çizilir. Bu taslakta camların biçim, boyut ve renkleri belirlenir. Sonrasında şablon oluşturulur ve tasarıma uygun cam parçaları seçilir.
🔸 Camlar keski ya da bir makas aracılığıyla dikkatlice şablona uygun olarak kesilir. Şekillendirme kısmında camlar ısıtılarak bükülebilir bir duruma getirilip özel araçlarla şekillendirilir. Ardından parçalar uygun malzeme ile birleştirilir.
🔸 Sanatçı, gölge ve renkleri ön plana çıkarmak için löveleme adı verilen özel bir karışım kullanır ve cam parçalarının aralarını doldurur. Son olarak cam kalıntıları temizlenir ve vitray parlatılır.
🔸 Vitray sanatı günümüzde farklı teknikler ile farklı amaçlar için kullanılır. Vitraylar genellikle ev ve iş yeri dekorasyonunda geniş bir kullanım alanına sahiptir. Vitray sanatının farklı çeşitleri sanatçı, tasarımcı ve mimarlar için geniş bir üretim alanı sunar.
