Çanakkale Savaşı'nın gazi kaleleri ayağa kaldırılıyor
Çanakkale Savaşı sırasında boğazın güvenliğinde çok önemli yer tutan Gelibolu Yarımadası'ndaki Seddülbahir, Kilitbahir ve Bigalı kaleleri, yapılan restorasyonlarla ayağa kaldırılıyor. Gazi kaleler, birer açık hava müzesine dönüşüyor.
Restorasyonu 7 yıl süren Kilitbahir Kalesi, Türkiye'nin ilk yaşayan müze kalesi olarak 18 Mart günü Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan tarafından ziyarete açıldı. Fatih Sultan Mehmet tarafından 1462-1463 yıllarında boğazın en dar yerindeki Kilitbahir Köyü'nde yaptırılan üç yapraklı yonca biçimindeki kale, ihtişamlı görüntüsüyle boğazdan geçen gemileri selamlarken, ziyaretçilerini de kahramanlıklarıyla gururlandırıyor. Kilitbahir Kalesi'ndeki Sarı Kule ve 7 kattan oluşan Ana Kule'de, Piri Reis'in hayatından kale içindeki günlük yaşama, Osmanlı kalelerinin mimarisinden savunmasına, ticaretten ibadete kadar her şey, bugünün teknolojisiyle ziyaretçilere anlatılıyor.
Çanakkale Boğazı'nı geçmek isteyen itilaf devletlerinin gemilerinden atılan top mermileriyle ilk bombalanan ve ilk şehitlerin verildiği yer olan tarihi Gelibolu Yarımadası'ndaki Seddülbahir Kalesi, aradan geçen zaman diliminde savaşın yorgunluğunun yanı sıra doğa koşullarına da yenik düşerek zarar gördü. Harap haldeki kaleyi ayağa kaldırıp, açık hava müzesi haline getirmek için Çanakkale Savaşları Gelibolu Tarihi Alan Başkanlığı'nca 2015 yılında başlatılan restorasyon ve çevre düzenlemesi çalışmalarında sona gelindi. Yaklaşık 40 milyon liraya mal olacak çalışmalarda restorasyonun yüzde 90'lık bölümü tamamlandı.
Çanakkale Savaşları Gelibolu Tarihi Alan Başkanlığı, 1807 yılında Sultan III. Selim döneminde yapımına başlanan ancak Sultan II. Mahmut döneminde ve 1820 yılında tamamlanan, 103 yıl önce Çanakkale Savaşları sırasında '3. Kolordu Esliha (Silah) Tamirhanesi' olarak kullanılan 197 yıllık tarihi Bigalı Kalesi'ni ayağa kaldırıyor. Alan Başkanlığı tarafından yaklaşık 18 milyon liraya ihale edilen Bigalı Kalesi Restorasyon, Çevre Düzenlemesi ve Teşhir- Tanzim Uygulama İşi, bir süre önce başladı. 20 Ocak 2017'te başlanan restorasyonun yaklaşık 18 milyon liraya mal olacağı belirtilirken, çalışmaların kısa süre içinde tamamlanması planlanıyor. Drone ile havadan görüntülenen restorasyon çalışmalarının kısa sürede tamamlanarak Seddülbahir ve Bigalı kalelerinin de ziyarete açılacağı, tarihi alanın da bir açık hava müzesine dönüşeceği belirtildi.
Çanakkale'nin kaleler şehri olduğunu belirten Çanakkale Savaşları Gelibolu Tarihi Alan Başkanı İsmail Kaşdemir, "Çanakkale, dünya'da ve Türkiye'de içinde en fazla kaleyi bulunduran şehir. Çanakkale'nin hemen hemen her yerinde tarihte ayakta kamış bir kaleyi görmemiz mümkün. Bu durum Çanakkale'nin stratejik ve coğrafi olarak ne kadar önemli bir yer olduğunu anlatmaya yeterlidir. Bizde Tarihi Alan Başkanlığı olarak, Gelibolu Yarımadası'ndaki bütün bu kaleleri tekrar restore edip, ayağa kaldırarak hizmete sunmaya gayret gösteriyoruz" dedi.
Bigalı Kalesi'nin, Çanakkale Savaşları sırasında cephe gerisinde silah tamirhanesi olarak önemli işlevler görmüş ve tarihteki işlevini hakkıyla yerine getirmiş bir kale olduğunun altını çizen Kaşdemir, şunları söyledi:
"Hatta ve hatta burası haberleşmenin de merkezi. Çanakkale Savaşları sırasındaki önemli komutanlardan biri olan Esat Paşa tarafından hizmete açılmış bir kale. Şöyle bir bilgi de var. 19'uncu Tümen Komutanı Gazi Mustafa Kemal Çanakkale'ye geldiğinde, ilk görevlerinden biri haberleşmenin merkezi olan Bigalı Kalesini korumaktı. Tabi zamanla kullanıma bağlı olarak, coğrafi koşullar sebebiyle burası yıkılmış, harap olmuş bir haldeydi. Bizde tarihi alandaki bütün ecdat yadigarlarını tekrar restore edip, ayağa kaldırmayı kendimize görev addettik. Güzel bir restorasyon süreci de geçiriyoruz. Ortaya güzel, orijinal, özgün bir eser ortaya çıkacak ve halkımızın ziyaretine açacağız. İçindeki şadırvanıyla, camisiyle, mescidiyle, silah tamirhanesiyle bütün bu özgün yapısıyla tekrar hizmete açmak istiyoruz. Ziyaretçiler kaleyi gezdiği sırada kendilerine tarihte bir yolculuk yapmış gibi hissedecekler."
