Etnospor’da yer alan geleneksel sporlar
Dünya Etnospor Konfederasyonu'nun düzenlediği 4. Etnospor Kültür Festivali, Atatürk Havalimanı'nda gerçekleştiriliyor. Bu festivalde geleneksel okçuluk, yağlı güreş, şalvar güreşi, kuşak güreşi, aba güreşi, mas güreşi, mangala, aşık atma, atlı cirit, kökbörü, atlı okçuluk olmak üzere 12 geleneksel spor dalında müsabakalar yapılıyor. Peki bu geleneksel oyunlar nasıl oynanıyor? Etnospor ne zaman bitiyor?
Önceki Resimler için Tıklayınız
At üzerindeki sporcunun süngü veya mızrağını rakibe karşı isabetli bir şekilde atmasını, muharebe anında kendisine ve bineğine olan hâkimiyetini ve bu yolla rakibine üstün gelmesini amaç edinen, kuralları olan bir spordur.
Türklerin yüzyıllardan beri oynadıkları bir ata sporu olan atlı cirit oyununu Orta Asya'dan günümüze kadar taşımışlardı. 19. yüzyılda Osmanlı Devleti'nin en gözde gösteri sporu olmuştur.
Eski dönemlerde atlı cirit oyunu bayramlarda, Cuma namazı sonrası ya da düğünlerde halkça oynanırdı. Düğün ciritlerinde kız tarafı ve erkek tarafı iki ayrı takım oluştururdu. Müsabaka, her iki takımdan 7 at ve oyuncu ile başlar ve eğer bir takımın at ve sporcu sayısı beşten aşağı düşerse hükmen mağlup sayılır.
Atlı cirit oyunu iki takımdan bir atlının öne çıkıp alay durağındaki rakip takım oyuncularından birine ciridini fırlatmasıyla başlar. Ciridini savurmasının ardından kendi yerine dönen oyuncuyu rakip taraf hızla takip eder ve ciridini savurur. Ciridi isabet ettirebilen oyuncular takımlarına puan kazandırır. Rakibinin önünü kesip ona ciritle vurma imkânı varken vurmayıp bağışlayan sporcu puan kazanmaktadır.
Türklerin tarihî ve millî sporlarından biri olan kökbörü oyunu günümüzde Türkistan Türklerinin en önemli atlı sporlarından birini teşkil eder. Kökbörü oyunu, Türkistan kökenli olup, binlerce yıldan beri, atlı savaşçıların kendilerini barış zamanlarında zinde tutmak için oynadıkları atlı müsabakalardan biridir.
Günümüzde Kırgızistan, Kazakistan, Özbekistan, Türkmenistan, Moğolistan, Tacikistan ve Afganistan'da oynanır. Oyun halen en doğal haliyle oynanmakta ve seyredildiği zaman tam bir savaş oyunu havası vermektedir.
Mavi kurt anlamına gelen kökbörü oyunu, cirit gibi atlı bir spordur ve esası, atla koşarak oğlağı kapmak ve rakibin kalesinden geçirerek sayı kazanmak üzerinedir.
Oyun atlar üzerinde 6'şar kişiyle iki takım halinde oynanır. Oğlağın içini saman ve kum ile doldurularak ağırlığı 30-40 kilo olur. Post tek oyunda kullanılıyor.
12 adam ortada hakem komutuyla birlikte postu kapmaya çalışıyor ve ardından karşılıklı kalelere bırakmaya çalışır.
Askerlik çağına gelen gençleri askere gönderme zamanı geldiğinde pek çok yerde askerlikle ilgili çeşitli oyunlar oynanır, yarışmalar yapılır ve eğlenilir. Bu oyunlardan birisi de kökbörüdür.
Aba güreşi, güreşçilerin sırtlarına aba giyerek, bellerine kuşak bağlayarak yaptıkları güreştir. Günümüzde Hatay ve Gaziantep yörelerinde yapılır.
Güreş yapılan meydanın zemini çim veya yumuşak deniz kumu olup, 30×30 metre ölçüsünde olur. Etrafı dikensiz tel veya ip ile çevrilir. En eski güreş türü olan aba güreşi; İskit, Saka, Uygur, Karahan, Moğol, Özbek, Kazak, Çağatay, bugünkü sınırlar içerisinde de Gaziantep, Antakya yörelerinde yaşayan Kızık Türklerince yapılmaktadır.
Aba güreşi, dünyada giysilerle yapılan ilk güreş türlerindendir. Orta Asya'da mücadele ve askeri eğitim aracı olarak yapılan güreş sporu M.Ö. 4 yüzyılda Türkler tarafından Çinlilere öğretilmişti. Hatta Uzakdoğu yakın boğuşma sporlarından olan Judo, aba güreşinin biraz değiştirilerek modernize edilmiş şeklidir.
