Geçmişten günümüze Bursa’nın Kızık köyleri
Güzelliği, doğal zenginliği ve tarihiyle Osmanlı'nın en özel şehirlerinden biri olan Bursa, Kızık köylerine ev sahipliği yapmakta. İşte, Uludağ'ın yamaçlarındaki bu Kızık köyleri de görenleri kendine hayran bırakıyor. Bunlar; Cumalıkızık, Değirmenlikızık, Fidyekızık, Hamamlıkızık ve Derekızık olmak üzere 5 farklı köy. Devlet-i Aliyye'nin kuruluşundan beri var olan ve tarihi, Orhan Gazi ile adeta bütünleşen bu köyleri sizler için araştırdık.
Önceki Resimler için Tıklayınız
🔹 Kızık kelimesi, "Kıs-/Kız" kökünden gelmekte. Bu kökten türeyen "Kızık" sözcüğü ise "Kuvvetli, kahraman" manalarına gelir. Kızık sözcüğünün bir diğer anlamı ise "Kızgın"dır.
🔹 Türk lehçelerinin genelinde bu manaya gelen Kızık için Yusuf Has Hacib, Kutadgu Bilig adlı eserinde "İlig bolsa isiz, ajunug buzar. Kısıglısı bolmasa, yoldın azar." Yani "Halk kıstırılmazsa ve disiplin sağlanmazsa yolundan azar" anlamındadır.
🔹 Uygur Türkleri ve Karahanlıların Türkçesinde "Kısıglı" tabiri ciddi ve disiplinli halk anlamına gelir, buradan "kıstırılmış, bastırılmış ve sindirilmiş olan" anlamı çıkmaktadır.
🔹 Kızık ya da Kızıg sözcüklerin farklı manaları olsa da bahsi geçen Türk boyu için "savaşçı, güçlü, disiplinli, her an savaşmaya hazır" gibi bir manasını içerir.
🔹 Kızık boyu, Oğuz Kağan Destanı'nda adı geçen bir boydur ve "Oğuzların 24 boyundan yalnızca biridir." Kızık boyu, Bozoklar kolundan Oğuz Kağan'ın oğlu Yıldız Han'ın soyundan geldiği söylenmekte.
🔹 Oğuz boyları ile birlikte Anadolu'ya gelmiş ve bir Türk yurdu olmasında önemli rol oynamıştır. 16. yüzyıl Osmanlı tahrir defterlerinde Kızıklara ait yirmi sekiz köy dahi tespit edilmiştir.
Oğuz Kağan Destanı
Oğuz Kağan Destanı, M.Ö. 209-174 tarihlerinde hükümdarlık yapmış olan Hun hükümdarı Mete'nin hayatı etrafında gelişen olayları konu alan bir destandır.
🔹 Genel olarak Kızıkların Anadolu'da başlıca yaşadıkları yerlerin başında; Gaziantep, Adıyaman, Kahramanmaraş, Bursa, Tokat, Ankara ve Bolu gelmektedir..
🔹 Aynı zamanda bu saydığımız illerin yanı sıra Balıkesir ili Manyas ilçesine bağlı Kızık ve Kızıksa köyleri ile Bolu ili Seben ilçesine bağlı Kızık köyünde de Kızıklar yaşamaktadır.
🔹 Gelelim yazımızın başında bahsettiğimiz Bursa'da Kızık köylerine. Bursa'da Uludağ'ın kuzey eteklerinde beş tane Kızık köyü bulunuyor. Bunlar; Cumalıkızık, Değirmenlikızık, Fidyekızık, Hamanlıkızık ve Derekızık köyleri.
🔹 Bursa'da günümüze ulaşamayan diğer Kızık köyleri ise şöyle: Bayındırkızık, Dallıkızık, Kızık, Bodurkızık, Ortakızık, Camilikızık, Kiremitçikızık, Kızıkşıhlar ve Kızıkçeşme köyleridir.
