İlim ve irfan medeniyetimizin yansıması: Modern Bilimin Öncüleri Sergisi
Modern bilim ve teknolojilerin öncüsü olan bilim insanlarını, insanoğlunun bilim üretme macerasını ve İslam medeniyetinin bu macera içindeki yerini tüm dünyaya etkileşimli olarak anlatmayı hedefleyen "Modern Bilimin Öncüleri; İslam Bilim ve Teknoloji Tarihi" sergisi 4 Kasım tarihinden itibaren İstanbul Havalimanı Dış Hatlar Terminali'nde sanatseverleri bekliyor. "2019 Prof. Dr. Fuat Sezgin Bilim Tarihi Yılı" etkinlikleri kapsamında yer alan sergi, bir yıl süreyle ziyaret edilebilecek. İstanbul Havalimanı Dış Hatlar Terminali'nde ziyaretçilerini bekleyen serginin küratörü Sümeyye Ceylan; sergi hazırlık sürecini, sergide yer alan keşifleri, Usturlab'ın hikayesini ve ziyaretçilere sunulan özel alanlar hakkındaki bilgileri Fikriyat'a anlattı.
"Modern Bilimin Öncüleri; İslam Bilim ve Teknoloji Tarihi" sergisi, cebir, mekanik, tıp, astronomi, fizik gibi disiplinlerin yapı taşlarını inşa eden, farklı kültürlerden birçok bilim ve sanat insanına ilham olmuş ve modern bilim dallarının temelini atmış bilim insanları ve eserlerini tanıma fırsatı sağlıyor. Sergide ayrıca, bilim insanlarının Yunan, Hint ve Çin kültürlerine ait eserleri inceleyerek ve tercüme ederek kendi medeniyet havzalarına kazandırmaları ve yeni metotlar geliştirmeleri de ele alınıyor.
Eserlerin; "Keşif, Gözlem, İnsan, Sanat ve Medeniyet" olmak üzere beş ana temada yer aldığı, toplam 450 metrekare alan üzerine kurulu sergide; minyatürler, replika objeler, daha önce hiçbir sergide görülmemiş mekanik ve dijital uygulamalarla ziyaretçilerin etkileşim kurabileceği interaktif bir deneyim ortamı sunuluyor.
"Modern Bilimin Öncüleri Sergisi" hazırlık aşamasını anlatan Sümeyye Ceylan, sürece dair detayları şöyle açıkladı:
"Modern Bilimler Öncüleri"nin iki yıllık bir hikâyesi var. İlk olarak planlamaya, sürekli sergi niyeti ile başlamamıştık. İlk planlamamızda hedefimiz; interaktif bir "İslam Bilim Tarihi Müzesi" ortaya koymaktı. Bütün planlarımızı da bunun üzerinden yaptık. Fakat o proje rafa kaldırılınca elimizde gerçekten değerli birçok tasarım ve ürünle kaldık. Dedik ki, biz bunu ne yapalım? Yakın bir dostumun tavsiyesiyle sergiye çevirme kararı çıktı."
"Süreli sergi sürecini başlattıktan sonra da diğer müze sürecinde de Fuat Sezgin Vakfı'yla iletişime geçmiştik. Hatta yapılacak müzenin ismi Fuat Sezgin Müzesi olsun diye konuşuluyordu. Fakat kendisi vefat etti, Allah rahmet eylesin. Bunun üzerine 2019 Fuat Sezgin Bilim Tarihi Yılı ilan edildi. Biz de bu kapsamda onun tüm ömrünü verdiği bu Müslüman bilim adamlarının ve yaşadığımız coğrafyanın, ilime katkılarını anlatmak için verdiği hazineleri daha interaktif şekilde bir sergi olarak tasarlama kararı aldık. Sonra çeşitli işbirlikleri için görüşmelere başladık. Bu noktada yolumuz İstanbul Havalimanı ile kesişti. Havalimanı sadece uçağa binip gittiğiniz bir yer değil; kültürle, sanatla, tarihle de etkileşime geçeceğiniz bir mekân olarak kurgulanıyor. İlk sergilerinden biri de bizim tasarladığımız Modern Bilimin Öncüleri Sergisi... Bu şeref bize nasip oldu."
"Sergimizi Dış Hatlar Gidiş Terminali'nde iki dilde tasarladık. Ziyaretçilerimizin büyük çoğunluğu 150'nin üzerinde ülkeden. İstanbul Havalimanı, uluslararası olduğu için Çin'den, Amerika'ya; Avustralya'dan, Tokyo'ya kadar birçok değişik medeniyetten insan ziyaret ediyor. Çoğunlukla yabancı ziyaretçilerimiz sergimizi ziyaret ediyor. Ziyaret edenlerden; "Hiç bilmiyordum, bu insanları tanımıyordum." "Daha önce hiç duymamıştım." gibi geri bildirimler alıyoruz."
Serginin kurgusu hakkında bilgi veren Ceylan şöyle konuştu:
"Biz serginin kurgusunu yaparken M.Ö. 20.000'inci yıldan başladık. Sadece Anadolu coğrafyasında kalmadık. Sergide, Afrikalı birisi kendi medeniyetinden bir şey buluyor; Amerikalı birisi şu an kullandığı aletlerin doğduğu topraklarını görüyor.
Sergi aslında bilginin, 20 bin yıllık yolculuğunda, 8'inci ve 17'nci yüzyıllar arasında, üzerinde yaşadığımız bu toprakların katkılarını anlatıyor. Bilimin, insanlığın ortak mirası olduğunu ve medeniyetten medeniyete nasıl yolculuk ettiğini ifa ediyor."
Modern Bilimin Öncüleri sergisinde ziyaretçileri neler bekliyor?
Sergi ile tek bir hedefin olmadığını vurgulayan Ceylan, sebepleri şöyle sıraladı:
"Birinci olarak gerçekten çok büyük bilim insanlarını anlatıyoruz burada, onların hakkını vermek istiyoruz. Bu onların hakkı. Hepimiz Leonardo da Vinci'yi tanıyoruz, Tesla'yı tanıyoruz. Sosyal medyada, karşımıza çıkan bilim insanlarını tanıyoruz, modern çok daha yakın dönem bilim insanlarını da. Ama onların, o icatların yapabilmelerini sağlayan kişileri tanımıyoruz. Mesela şu an kullanmış olduğumuz sayı sistemi, Hint-Arap rakamları. Hint medeniyeti ve Arap medeniyetinin çok büyük emekleri var o rakamların ortaya çıkmasında. O rakam sayı sistemi olmasaydı bugünkü matematiği inşa edemezdi, hiçbir medeniyet.
Newton'a soruyorlar; "Siz ne kadar büyük bir bilim insanısınız, hiç kimsenin göremediği şeyleri gördünüz, buldunuz." diye. O da "Ben bu yola devlerin omuzlarında çıktım ve uzağı gördüm. Devlerin omuzlarında yükselen bir cüceyim aslında." diyor.
O devlerden kastı da kendisinden çok önce gelen büyük bilim insanları. Onların koyduğu şeyler olmasaydı, şimdiki bilim inşa edilemezdi. Şimdi bizim koyduğumuz şeylerin üstüne de geleceğin bilimi inşa edilecek. Şu anki çocukların zihinlerinde geleceğe taşınacak. Aslında burada onu anlatmaya çalışıyoruz."
