Mimar Sinan'ın İstanbul'da inşa ettiği hamamlar
Mimar Sinan, dünyanın en büyük mimarı olarak tarihe adını altın harflerle yazdırmış bir isim. Osmanlıya özgü bir mimari kimlik oluşturan Mimar Sinan, geleneği yenilikçi ve yapıya uygun çözümler üreterek yaşattı. Çağının çok ötesinde eserlere imza atan Mimar Sinan'ın İstanbul'da inşa ettiği hamamları derledik.
Üsküdar'ın merkezinde, Hâkimiyet-i Milliye Caddesi üzerinde bulunan hamam 1583 yılında II. Selim'in eşi, III. Murad'ın annesi Venedik kökenli Haseki Nurbanu Sultan tarafından Mimar Sinan'a yaptırılmıştır.
Erkekler ve kadınlar için ayrı bölümleri olan bu çifte hamam çok uzun süre Üsküdar'ın meşhur hamamlarından biri olarak hizmet vermiştir.
Sinan'ın bu etkileyici eseri, Üsküdar'daki külliyesine gelir sağlaması amacıyla Nurbanu Sultan'ın arzusu üzerine inşa ettiği bilinir. Evliya Çelebi bu hamamdan "İskele Çarşısı'nda gayet iç açıcı, havası hoş ve güzel binalı aydınlık bir hamamdır. Seçkin güzellikte temiz dellâkları, mavi peştemalları vardır" diye bahseder.
Ayvansarâyî Hüseyin Efendi'nin Hadikatü'l Cevâmî'sinde ise adı "Üsküdar'da vâki Valide-i Cedid Camii yakınında Yeşildirekli Hammâm" olarak geçer. Günümüze ulaşmayan bu yeşil direğin hamamın camekânında veya dış kapısının yanında olduğu düşünülür.
Fatih Zeyrek'te, İtfaiye Caddesi üzerinde bulunan Çinili Hamam'ın banisi denizcilerin piri olarak kabul edilen ilk "kapudan paşa" Barbaros Hayreddin Paşa'dır. Yapı, Sultan Süleyman'ın 1534'ten hem Cezayir Beylerbeyi hem de kaptan-ı deryalık unvanlarıyla ödüllendirdiği banisi Barbaros Hayreddin Paşa'nın adıyla da anılır.
Hamama ayrıca Kaptanpaşa Hamamı ve bulunduğu semtten ötürü Zeyrek Hamamı da denir. Yapı, Sinan'ın inşa ettiği ilk ve en büyük hamam yapılarından biridir. Yapım tarihi net olarak bilinmez ama 1540-1546 yılları arasında inşa edildiği düşünülür. Paşa'nın bu hamamı, Beşiktaş'ta yaptırdığı bugün ayakta olmayan medresesine gelir sağlamak amacıyla vakfettiği bilinmektedir.
Çinili Hamam'ın adı iç süslemesinde kullanılan, günümüze çok küçük bir bölümü ulaşan 16. yüzyılın ilk yarısına ait eşsiz güzellikteki İznik çinilerinden gelir.
Bugün hamamın yalnızca erkekler kısmının sıcaklık bölümünde görülebilen çiniler, şeffaf, renksiz sır altında, beyaz hamurlu olup mavi ve firuze boyalı süslemelere sahiptir.
Avrupa'yı ziyaret eden ilk padişah: Sultan Abdülaziz
Eyüp'te, Çömlekçiler Caddesi'nde yer alan hamam, Şehzade Camii'nin vakfıdır. Sultan Süleyman'ın genç yaşta ölen oğlu Şehzade Mehmed için inşa ettirdiği Şehzade Camii'ne gelir getirmesi amacıyla yaptırılmıştır. 1544-1548 yılları arasında inşa edildiği düşünülmektedir.
Evliya Çelebi, yapının bulunduğu mahalleyi anlatırken hamamdan "Hoş havalı bir hamamı var ki bölgenin bütün halkına açık aydınlık bir hamamdır" diyerek bahis açar.
