Müzikle tedavi eden ilk hastane: Amasya Darüşşifası
Kadim İslam uygarlığının temsilcisi olan Selçuklu, inşa ettiği darüşşifalar ile insanların dertlerine derman oldu. Din, dil, ırk, sınıf ayırt etmeksizin herkese ücretsiz hizmet eden bu hastanelerden en önemlilerinden biri Amasya Darüşşifası idi. İlk defa müzikle tedavinin uygulandığı bu şifahane, aynı zamanda Sabuncuoğlu Şerafeddin gibi önemli hekimleri yetiştirmesiyle bilinirdi.
📌 İnsanoğlu, oluşturduğu ilk toplumdan başlayarak günümüze kadar karşılaştığı her türlü zorluk ve sıkıntıları atlatmak için gayret etti.
📌 İslam'ın tebliğinden sonra Hz. Peygamber'in (SAV) teşvikleriyle dinî ilimlerin yanında tıp bilimi de gelişti. İslam medeniyetinde inşa edilen hastaneler ve burada yetişen âlimlerin yaptığı çalışmalar, tıp, bilim ve teknolojide tüm dünyaya aydınlanmayı getirdi. Müslümanların bundan sekiz yüz yıl önce kurduğu üniversite hastanelerinde öğrencilere ilk elden teorik ve pratik bilgiler verilmekteydi.
📌 Tıp eğitimi konusuna her devirde büyük bir teşvik vardı. Selçuklu devri, İslam tarihinde tıp eğitiminin en revaçta olduğu dönemlerin başında gelir.
📌 Darüşşifa olarak adlandırılan hastaneler "halka sağlık hizmeti sunulduğu yerler"di. Lakin burada tıp eğitimi verilmesi, bitkisel ilaçlar için bitki yetiştirilmesi, hastaların ve hekimlerin beslenmesi gibi birçok faaliyet de yapılmaktaydı.
📌 Hem hastane hem de eğitim merkezi olan darüşşifalarda öğrenciler önemli hekimlerin tıp metinlerini incelerdi. Diğer medeniyetlerde fazla görülmese de İslam topraklarındaki darüşşifalarda eğitim gören öğrencilere eserlerin el yazmaları çoğaltılarak tahsis edilirdi.
📌 Kadim İslam medeniyetin mirasçısı olan Selçuklular, imparatorluğun çeşitli bölgelerine darüşşifa inşa etti. Darüşşifalar, hastaların tedavisinin yanında tıp ve eczacılık gibi eğitimlerin verildiği kapsamlı medrese görevi gördü. Verilen icazet ile talebeler hekimliğe başlardı.
📌 Selçuklu'daki darüşşifalarda din, dil, ırk farkı gözetilmeden halka hizmet veriliyordu. İlaçlar burada üretiliyor, hekimlerin gözetimiyle belirli ölçülerde hastalara tatbik ediliyordu. Anadolu'daki bu önemli hastanelerden biri de Amasya Darüşşifası'ydı.
📌 Selçukluların Anadolu hâkimiyetinden sonra Amasya önemli kültür ve sanat merkezi haline geldi. On sekiz medreseyi barındıran şehirde iki bin öğrenci bulunurdu.
📌 Amasya Darüşşifası, 14. yüzyılda inşa edilmiş bir şifahaneydi. Mimarı hakkında bilgi olmasa da İlhanlı Hükümdarı Sultan Olcaytu Mehmed Han'ın karısı İlduş Hatun'un kölesi olan Anber bin Abdullah tarafından inşa ettirildiği bilinir.
📌 Klasik Selçuklu eyvanlı avlulu medrese mimarisi ile inşa edilen darüşşifada iki tarafında revaklar, gerisinde münferit küçük odalar yerine, avluya paralel uzanan dikdörtgen mekanlar vardır.
📌 Dârüşşifanın avlu cephesi çeşitlilik gösteren sütunlar ve başlıkları üzerinde yükselen sivri kemerli revaklar, muntazam kesme taştan eyvan kemerleri ve taş yüzeylerle dikey hatların hâkim olduğu izlenimini verir. Yapıda dış cephe tezyinatı olarak başlıca süsleme unsuru, taş işçiliğin ifadelendirdiği portal ve iki yanında yer alan iki dikdörtgen penceredir. Dârüşşifanın portal ve avlu cephesini oluşturan unsurlarda bütünüyle muntazam kesme taş kullanılmıştır. Sütunlar ve sütun başlıkları taştandır. Dış duvarlar ve tonoz örtülerde muntazam olmayan taş örgü görülürken, açılmayı önleyici tonoz kemerlerinde tuğla örgü mevcuttur.
*Tezyinat: Bezeme
