Arama
Osmanlı çocuklarının eğlenceli mirası 'oyunlar'
Teknolojik hayat yaşam şekillerimizi değiştirirken geleneksel kültürümüzden de birtakım özgünlükleri götürdü. Milli folklorun önemli unsurlarından olan çocuk oyunlarımız bile artık eskisi gibi değil. Eskiden sokaklarda koşup zıplayan çocukların yerinde artık saatlerce bilgisayar başında vakit geçiren çocuklar görüyoruz. Oysaki Osmanlı çocukları yokluk ve sıkıntıyla geçen zamanlarında dahi eğlenmeyi, oyunlar üretmeyi başarmış ve bu kültürü geleceğe miras olarak bırakmışlardı. Gelin Osmanlı çocuklarının eğlenceli mirası, oyunlarını hatırlayalım.
İçlerinde en sadesi ve kolayıdır. İrice ve yayvanca birer taş edinip, geriden nişanlayıp öndekine bindirilir ve aldıramıç, kaldıramıç, kırk üç, kırk dört diye çabucak sayarak sayıyı doldurmak gerekirdi.
Çomak, kol boyunda bir değnek; çelik daha incesi, kısası iki ucı sivri yontulmuşu.Bu oyunda da önce oyunun kaç yüz birde biteceği kararlaştırılır. Sonra sırayı alacak birinci, ikinci, üçüncü ve nihayete kalan ebe tayin edilir. Bu da taş tutmakla, tek mi, çift mi ile yahut tabiri üzere verilip, yani ilerideki çizgiye taşlar atılıp tam üstüne kondurmak, yamacına yaklaştırmak, uzaklarda kalmak itibarı ile anlaşılır. Ebe karşıki yerinde alesta vaziyeti alınca, çelik bir taş üstüne, bir başı kalkık olmak üzere yatırılır. Çomağı vurup biraz havalanır havalanmaz tekrar kuvvetle yapıştırıp ileriye fırlatılır. Ebe önleyip çeldi mi âlâ; çelmedi mi çeliğin düştüğü yerden kalktığı taşa kadar ki mesafeyi çomak boyu ile arşınlanır ve sayı hanesine kaydedilir..
Bu oyun çeşitliydi. Mesela birinde yere bir daire çizilir, beş-altı adım ötesine de bir çizgi. Dairenin ortasında 10–15 ceviz yan yana dizilir, gerisine oturulur. Sağa, sola aksayan, boşa giden cevizler oturanın, vurulup dışarı çıkanlar da vuranın olur.
Ceviz oyunun bir başka çeşidinde talihli yine yerde olur, önünde üç ceviz, üstüne cevizden bir kule. Etrafa gidenler yerdekinin olur, bir atışta deviren ise turnayı gözünden vurur.
Bu ceviz oyununda oturuş aynı, sadece bacaklar arasına toprağa uzunca bir karfiçe çivisi çakılmış, üstüne de bir onluk konmuş. Cevizi beyni bâlâsına indirebilen onluğu alır.
