Arama
Osmanlı’nın vakıf sahibi cömert hanım sultanları
Osmanlı'da üst düzey devlet görevlilerine çok yüksek maaş verilir ve karşılığında oldukça başarılı işler yapmaları beklenirdi. Osmanlı devlet adamları aldıkları yüksek maaşlarının büyük bir kısmını harcamaz, bu paralarla hayır eserleri yaptırırdı. Hatta bu eserlerin yüzyıllarca yaşaması için devamlı gelir getiren mülkleri de kurdukları vakıflara bağışlarlardı. Bu vakıflar sayesinde cami, medrese, imaret, sebil gibi eserlerinin hem bakımı yapılır hem de çalışanların maaşları ödenirdi. Bu şekilde hayır eserleri yaptıranların başında Osmanlı padişahlarının anneleri, eşleri ve kızları da yer alırdı. Bu hanım sultanlar birçok hayır eserlerinin yapılmasına ön ayak olurlardı. İşte sizler için Osmanlı'nın vakıf sahibi cömert hanım sultanları…
Hürrem Sultan kimdir?
Kanuni Sultan Süleyman'ın eşi ve Sultan II. Selim'in annesi olan Hürrem Sultan, Osmanlı sarayına getirilerek haremde eğitim aldı. Kendisine güler yüzlü olması nedeniyle Hürrem veya Hürremşah adı verildi. 1521'de Şehzade Mehmed'i dünyaya getirdikten sonra haseki unvanını aldı. Hürrem Sultan'ın 1522'de Kanûnî'den Mihrimah adında bir kızı ile daha sonra arka arkaya Abdullah, Selim, Bayezid ve Cihangir adında oğulları oldu. Bunlardan Abdullah küçük yaşta öldü.
Hürrem Sultan 15 Nisan 1558 İstanbul'da vefat etti ve Süleymaniye Camii hazîresine defnedildi. Mezarının üzerine daha sonra Kanuni tarafından büyük bir türbe yaptırıldı.
Mimar Sinan'a yaptırılan cami, medrese, şifahane, hamam, kervansaray ve su tesislerinin bulunduğu Haseki Külliyesi ve yine Hürrem Sultan adına yaptırılan Ayasofya'nın karşısında yaptırılan Çifte Hamam bulunur. 1550'de adına kurulan Sultan'ın, Manisa ve Haseki darüşşifaları da bulunur.
Hürrem Sultan yine İstanbul'da Kariye adıyla anılan tekkeyi daha sonra medreseye çevirtti. Başta Haseki Külliyesi olmak üzere yaptırdığı bütün eserler için yüksek gelirli vakıflar bıraktı.
Ayrıca Kanûnî Sultan Süleyman zevcesinin ölümünden sonra onun için Mekke ve Medine'de imaretler yaptırıp, Edirne'ye su getirterek birçok çeşmeden akıttı. Cisr-i Mustafa Paşa'da kervansaray, cami ve imaret inşasıyla buralar için gelir kaynakları vakfetti. 1561 yılında da Hicaz halkına 3000 altın gönderdiği kayıtlar arasında bulunur.
Hürrem Sultan'ın en önemli vakıflarından birisi de bütün dinlerce önem verilen Kudüs'ün Osmanlı Devleti'nin fethinden sonra yapılan ilk büyük Osmanlı hayrı olan, Kudüs Haseki Sultan İmareti ve bu imarete bağlı vakıf tesisleri bulunan yapı bugün hala Eski Kudüs denilen bölgede faaliyetini devam ettiriyor.
Nurbanu Sultan kimdir?
Sultan II. Selim'in eşi ve Sultan III. Murad'ın annesi olan Nurbanu Sultan'ın 7 yaşında saraya girdiği tahmin edilir. Şehzade Selim'in İstanbul'dan Konya'ya sancak beyi olarak gidişi sırasında Nurbanu Sultan da şehzedenin yanında yer aldı. Bir süre sonra burada şehzadenin ilk çocuğu olan kızı doğdu. 9 1546'da Selim'in şehzade sıfatıyla Manisa'da bulunduğu sırada tahtın vârisi olan Murad'ı dünyaya getirdi. Ayrıca Şah, Gevherhan ve İsmihan adında üç kız çocuğu daha oldu.
Nurbânû Sultan, Yenikapı'daki sarayında 7 Aralık 1583 vefat etti. Cenaze alayında oğlu III. Murad bizzat hazır bulundu; cenazesini matem elbisesiyle Fâtih Camii'ne kadar takip ederek namazını kıldı. Cenazesi Ayasofya'da II. Selim'in türbesine defnedilen Nurbanu Sultan İstanbul'da Mercan'da, Alemdağ'da ve Langa'da yaptırdığı cami, mescid, imaret ve hamam gibi eserlerin yanında özellikle Üsküdar'da inşa ettirdiği Atik Vâlide Sultan Camii ve Külliyesi ile tanınır.
Kendisi tarafından Mimar Sinan Ağa'ya yaptırılan ''Valide-i Atik'' külliyesinde medrese, şifahane, imaret, çifte hamam ve sıbyan mektebi vardır. Külliye içindeki kütüphanesi Osmanlılarda ilk defa bir kadın tarafından kurulan kütüphane özelliği taşır Nurbanu Sultan İstanbul'da su yollarını yaptırarak bu tesislerle İstanbul'da su birkaç semte de çeşmelerden verildi.