Arama
Picasso’nun tuvaline yansıyan bombardıman
81 yıl önce, İspanya İç Savaşı sırasında Guernica şehrine büyük bir bombardıman yapıldı. Gerçekleştirilen hava saldırıları, büyük çapta yıkıma ve pek çok sivilin ölümüne yol açtı. Halkının çektiği acılara kayıtsız kalamayan ünlü ressam Picasso, Guernica isimli tablosuna bu bombardımanın izlerini yansıttı ve tablo, 1939 yılında güvenlik amacıyla New York'a götürüldü. Picasso, İspanya halkı cumhuriyete yeniden kavuşmadan tablonun ülkesine dönmesini istemiyordu. Ünlü ressamın bu vasiyeti yerine getirildi ve bundan tam 37 yıl önce parlamenter monarşinin ilanı sonrası tablo, anavatanı olan İspanya'ya iade edildi.
26 Nisan 1937'de, İspanya İç Savaşı sırasında Bask şehri Guernica'ya büyük bir bombardıman yapıldı. Hava saldırısı şeklinde gerçekleştirilen bombardıman, geniş çaplı yıkıma ve pek çok sivilin ölümüne sebep oldu.
Alman Luftwaffe kuvvetlerine bağlı "Kondor Lejyonu" ve faşist İtalyan yönetimine ait "Lejyoner Hava Kuvvetleri"ne ait uçakların gerçekleştirdiği saldırının askeri adı Rügen Operasyonuydu.
Guernica şehri, adının duyulmasına sebep olan hava saldırısının öncesinde ve sonrasında, Basklar için daima önemli bir şehir oldu.
General Francisco Franco tarafından yönetilen Milliyetçi güçler, Cumhuriyetçi hükümet kontrolündeki bölgelere girmekteydi. Saldırının gerçekleştiği dönemde Guernica, Cumhuriyetçi güçler için stratejik bir odak noktasıydı.
Şehrin doğusundaki cephede Bask ordusunun 23 taburu bulunuyordu. Ancak şehirde henüz hiçbir çarpışma gerçekleşmemişti. Şehrin içinde de, iki Bask taburu vardı; ancak bu kuvvetlerin sabit hava koruma teçhizatı yoktu. Cumhuriyetçi hava kuvvetlerinin son dönemdeki büyük kayıpları sebebiyle, şehrin havadan savunulması da mümkün değildi.
O günlerde, Guernica'nın resmi nüfusu yaklaşık beş bindi. Ayrıca Cumhuriyetçilerin kontrolündeki bölgeye doğru kaçmakta olan sayısız göçmen de, bu şehirde bulunuyordu.
Saldırının gerçekleştiği pazartesi günü, şehirde her hafta pazarın kurulduğu gündü. Pazar için çevre bölgelerden gelmiş olan kişilerin de Guernica'da bulunduğu tahmin ediliyor. Yine de bombardımanın gerçekleştiği gün, pazarın kurulmuş olup olmadığına ilişkin tarihsel bir kesinlik bulunmuyor.
Bask Hükümeti, bombardıman öncesinde, yolların bloke olmasını ve büyük toplantıları önlemek için, pazarların kurulmasını bir süreliğine yasaklamıştı. Böyle bir yasaklamanın varlığı kesin olarak bilinse de, Guernica dâhil pek çok bölgede bu yasak uygulanmıyordu. Bu yüzden, çoğu tarihçi o gün şehirde pazarın kurulmuş olduğunu kabul ediyor.
Saldırının asıl amacının ne olduğu halen zaman zaman tartışılıyor. Saldırıyı planlayan ve yöneten komutanın 1970'lerde kamuya açıklanan günlüğündeki kayıtlara göre, Guernica saldırısı Milliyetçi güçlerin bölgedeki yayılımını artırmaya yönelik daha büyük bir planın parçasıydı. Aynı zamanda, bölgede yer alan Faşist güçlerin bu saldırı ile desteklenmesi amaçlanıyordu.
Guernica'nın stratejik önemini, saldırıdan önce fark eden Richthofen, Cumhuriyetçilerin geri çekilme yollarını kısıtlamak için, Renteria banliyösündeki yolların ve köprünün bombalanmasını emretti.
Guernica saldırısında köprünün tahrip edilmesi birinci amaçtı; çünkü bu saldırı, Milliyetçi güçlerin Cumhuriyetçilere karşı başlattığı harekâtı desteklemek için yapılmıştı. İkincil amaç ise, Cumhuriyetçilerin araç ve mühimmat trafiğini kesmek ve etrafta enkaz yığınları yaratarak köprünün tamir edilmesini engellemekti.
Bu amaçları yerine getirmek üzere görevlendirilen uçaklar, 250 kilogramlık orta yüksek patlayıcılar, 50 kilogramlık hafif patlayıcılar ve 1 kilogramlık yangın bombaları ile donatıldı. 24 bombardıman uçağının toplam cephane yükü 22 tondu.
Richthofen'a gelen saldırı emri şöyleydi:
"Derhal başlamak üzere: Marquina-Guernica-Guerriciaz yakınlarındaki caddelerde serbest bombardıman görevi; Guernica'nın doğusundaki caddelere ve köprüye (banliyö dâhil). Eğer düşmanın personel ve mühimmatını engellemek istiyorsak, oradaki trafiği durdurmalıyız. Vigon, Guernica'nın güneyindeki caddeleri askerleriyle kapatmayı kabul etti. Bu başarıyla sonuçlanırsa, düşmanı Marquina etrafında kıstırmış olacağız."
Bombardımanda, şehrin çıkış yolları da vuruldu ve bu nedenle sivil can kayıpları arttı.