Resmin arkasındaki gizem: Pentimento
İnsanlar, ilk dönemlerden itibaren duygu ve düşüncelerini dışa vurmak için çeşitli sanatsal faaliyetlerde bulunurlar. Bunlardan biri de hiç şüphesiz ki fırça darbeleri ile hayal dünyasının en özgün şekillerde dışa yansıtıldığı resim sanatıdır. Peki, bugün hayranlıkla baktığımız, her çizgisini büyük dikkatle incelediğimiz resimlerin arkasındaki büyük gizem nedir?
🔹 Resim sanatının sınırları son derece geniştir. Kullanılan malzemeler, oluşturulacak kompozisyon ve üzerine çizimler yapılacak zemin, tamamen sanatçının fikir dünyasına göre şekillenir.
🔹 Bu nedenle resim, sanatçının duygu yoğunluğunu dışavurumu için en uygun yollardan biri olarak tarih boyunca önemsenmiş ve dikkat çekmiştir.
🔹 Tarih, yüzyıllar boyunca binlerce sanatçının yetişmesine tanıklık etmiştir. Dili, ırkı, ülkesi birbirinden farklı olan bu sanatçıların hikayeleri resim ile ortak noktada buluşur.
🔹 Mutluluğu, üzüntüyü, yorgunluğu, başarıyı, ümitsizliği, kaybı kısacası tüm insanlığın tecrübe ettiği duyguları kendi pencerelerinden aktararak bir düzleme dökerler.
🔹 Çağları aşan resim sanatı, zamana karşı dirençlidir. Sanatkarın fırçasından yüzyıllar önce çıkmış herhangi bir resim, bugün muhatabıyla konuşabilir. Bu durum sanatın evrenselliğinin en önemli göstergesidir.
RESMİN SERÜVENİ
🔹 Eserleri ile herkesçe tanınan ressamlar, hayran bırakan tablolarını büyük bir emek ile oluştururlar. Bugün bildiğimiz haline ulaşana kadar tablolar, birçok evreden geçer. Hatta bazı ressamlar, yapıtını bitirdikten sonra beğenmeyerek üstünü kapatır ve yeniden çizerler.
🔹 Sanatçıların daha önce çizdiklerini beğenmeyerek yeniliğe başvurması, zevkinin değişip olgunlaştığını gösterir. Gelişim sürecini detaylı gözlemleme fırsatı sunan bu değişiklikler, sanat tarihinde oldukça yaygındır.
RESİM SANATINDA PENTİMENTO KAVRAMI
🔹 Sanatçıların çizdiklerinden vazgeçerek yaptığı küçük veya büyük değişiklikler, tarih boyunca sıkça rastlanan bir durumdur. Sanat literatüründe bu duruma pentimento adı verilir.
🔹 İtalyanca "pişmanlık" anlamına gelen pentiment kelimesinden türeyen kavramın Türkçe karşılığı "sanatçı pişmanlığı"dır. Pentimentoları resimde fark etmek bazen kolay olsa da çoğunlukla tabloya dikkatlice bakıldığında görülür.
🔹 Bazı sanatçılar bu değişiklikleri öyle ustaca saklar ki ancak yıllar sonra çeşitli teknolojik yöntemlerle gizlenenler gün yüzüne çıkar. Bunlardan en bilineni tabloların ileri düzey X ışınlarına maruz bırakılarak gözlemlenmesi yöntemidir.
ASKERİ KIYAFETLİ YAŞLI ADAM TABLOSU
🔹 Pentimento deyince akla gelen ilk eserlerden biri "An Old Man in Military Costume" adıyla bilinen "Askeri Kıyafetli Yaşlı Adam" tablosudur. Hollandalı ressam Rembrandt Harmenszoon van Rijn tarafından yapılan portrenin altında saklanmış başka bir portre gizlidir.
🔹 Sanatçının en başta çizmeyi düşündüğü bir kadın portresidir ancak fikrini değiştirerek yaşlı bir adamı resmetmeye karar verir. Bunun için farklı bir tuvale geçmek yerine mevcut tuvali ters çevirerek kullanmayı tercih eder.
