Sanat tarihine damga vurmuş 10 tablonun hikayesi
Üzerinden yıllar geçse de hafızalardan bir an olsun çıkmayacak bazı eserler var ki, zihinde güçlü etkiler bırakır. Peki, ünlü ressamların elinden çıkan bu tabloları meşhur yapan hikayeler nelerdir?
Eriyen saatlerin sırrı
11 Mayıs 1904 yılında İspanya'da dünyaya gelen Salvador Dali, ünlü tablosu eriyen cep saatlerini konu alarak modern sanatın ve gerçeküstücülüğün evrensel simgelerinden biri haline geldi. Eriyen Saatler olarak bilinen bu eseri, 27 yaşındayken resmin arka planında gözüken Port Lligat manzarası üzerinde çalıştı. Bir gün dışarıda otururken Camambert peynirinin eridiğini fark eder ve bu görüntü üzerinde yoğunlaşır. Eriyen peynir Dali'de şiddetli sanrılara yol açarak ve bir buhrana düşer ve halüsinasyon yaşar. Yaşadığı halüsinasyon sayesinde de resimdeki eriyen saatleri tasarlamaya karar verir ve çizdiği manzara üzerinde çalışmalarına devam eder. Dali'nin birçok eserinde halüsinasyon ögeleri vardır.
Eserde görülen canavara benzeyen figürün Salvador Dali olduğu iddia edilir. Gözünün kapalı olması yaşadığı halüsinasyon durumunu ifade ettiği söylenir. Sol alt köşede karıncalar ve eriyen saatin üzerinde bulunan sinek ise yok oluşu betimler.
Çoğu kişinin ressamını Abidin Dino olarak bildiği bu tablo, mütevazi ve özgün bir çizgisi olan ressam Dianne Dengel'a aittir. Dianne, küçük yaşlardan bu yana resime ilgi duyan bir ressamdır. Ekonomik olanakları iyi olmayan bir ailede yetişir. Annesi ve Babası kızları Dianne'nin resim yeteneğini fark ettikten sonra kendi imkanlarınca kızlarına ucuz boyalar almakla yetinmişler ve tuval bezi pahalı olduğu için kızlarına beyaz karton getirmişler. Var olan imkanlarla mutlu olmayı küçük yaşlarda öğrenen Dianne'nin bu hayatı onun eserlerinin ilham kaynağı olacaktır.
''Sakladığımı, bakmasını bilen insanlar görebilir.''
Saatte ortalama 1.500 kişinin ziyaret ettiği, insanlık tarihinin en başarılı tablosu olarak kabul edilen Mona Lisa, Leonardo da Vinci'nin "atmosferik perspektif" uygulayarak çizdiği tablolarından biridir. Leonardo, ressam, astronom, matematikçi, mimar, mühendis, heykeltıraş ve müzisyen gibi birçok yeteneğe sahip bir dehaydı. Aynı anda birçok iş ile meşgul olduğundan, elindeki işlerin yarısı eksiktir. Mona Lisa'da rivayetlere göre hala yarım olduğu söyleniyor.
Tabloda ellerini birbirine bağlamış bir kadın resmedilmiştir. Leonardo'nun çizdiği kadın bir piramiti oluşturuyor ve ellerin kıvrımı aslında piramitin köşesidir. İtalya Kültürel Miras Komitesi'ne göre; eserdeki kadının, sağ göz bebeğine "L" ve "V", sol göz bebeğinde ise "C" ve "B" harfleri gizli. "L" ve "V" harflerinin, Leonardo da Vinci'nin baş harfleri olduğu düşünülüyor.
Peki, bu kadın kim?
Kimliği konusunda birçok rivayet olsa da, bunlardan "Fransız bir tüccarın eşinin portresi" olduğu ya da ölen bir çocuğunu kaybetmiş bir annenin yüz ifadesi en popüler söylemlerdendir. Meryem Ana'nın (Madonna) kısaltması olan "Mona" ile modellik yapan kişinin, Francesco del Giocondo'nun karısı Lisa ile adının birleşiminin, esere ismini verdiği yönündedir.
Nedir bu kaşların sırrı?
Rönesans'ın hâkim olduğu bu dönemde, kadınların kaşlarını tamamen alma modası vardı. Chuck Palahniuk'a göre ise aslında tablo ilk çizildiğinde kadının kaşları vardı. Ancak temizliği sırasında yanlış bir malzeme ile kaşların silinmesine sebep oldu. Başka bir hikâyeye göre ise Mona Lisa resmin yapıldığı dönemde genç kadınların geçirdiği, kaş, kirpik dökülmesine sebep olan bir hastalık yaygındı.
"Beni anlamadın demeyeceğim. Beni anladın. Zaten en dayanılmaz acı buydu. Sen beni anladın. Anladığın halde canımı yaktın."
Dönemin en meşhur ressamlarından olan Kahlo, eserlerinde cesurca yansıtabildiği duygusallığı ile tüm dünyada dikkat çeken bir isim haline gelmiştir. Frida Kahlo deyince akla gelen ilk isim Diego Rivera'dır. Ona büyük bir tutku ile bağlı olan Frida sevgisini şöyle betimler. "Senin çirkin olduğunu söyleyen annemden nefret ettim. Sana benim gibi bakamayan herkesten. Senin güzelliğini görememelerini anlayamadım hiç…" Frida, 1939 yılının Kasım ayında eşi Diego Rivera'dan boşandı. Bu dönemde yaptığı eserleri, derin ve çokça acı doluydu.
Bu otoporte eserinde, el ele tutuşan iki Frida görüyoruz. Soldaki beyaz tenli, etekleri işlemeli beyaz bir gelinlik giymiş, Avrupa kültürlü bir kadın rolünde. Sağdaki ise bildiğimiz Meksika yerlisi Frida. Avrupalı Frida'nın kalbinden çıkan damar buradan uzanıp Meksikalı Frida'nın kalbine, oradan da Frida'nın elinde duran küçük bir aksesuara bağlanmıştır. Bu aksesuarın üzerinde Diego'nun çocukluk resmi vardır. Frida Diego'yu hem kocası hem çocuğu gibi gördüğünü anlatmak istemiştir. Meksika Modern Sanatlar Müzesi'nde sergilenen Frida'nın elinde tuttuğu muska, Frida Kahlo Müzesi'nde saklanmaktadır.
Kübizmin en önemli temsilcilerinden olan Picasso'ya göre sanatçı, insanlığın yok edilme tehlikesi ile karşı karşıya kaldığı bir savaşa kayıtsız kalamazdı. Bu yüzden bir şekilde savaşın yıkıcılığına eserinde yer vermeliydi. Bunun üzerine en ünlü eserlerinden biri olan bu tabloyu çizdi.
Her bir karede farklı olayın yansıtıldığı Guernica, geometrik ve tablo olarak görülürken, yağlı boyayla yapılmış olmasına rağmen siyah, beyaz ve gri renkleri kullanan Guernica, gazete fotoğraflarına benzer bir hava yakalayarak ve savaşın sebep olduğu cansızlığı vermek istedi.
Tablo neden yasaklandı?
Eser, Franco hükümetinin iktidarda olduğu sürece resmin İspanya'ya girmesi yasaklandı. Hatta Alman bir subayın Picasso'ya "Bu resmi siz mi yaptınız?" sorusu üzerine, Picasso "Hayır siz yaptınız" demesi önemli bir gönderme oldu. Picasso tabloyu İspanya'ya hediye etmiş olsa da yaşadığı sürece yasaktan dolayı Guernica, İspanya'ya girememiştir.
