Tesadüfen keşfedilen renk: Prusya Mavisi
Görsel deneyimimizin temel bir parçası olan renklerin nasıl oluştuğunu düşündünüz mü? Renklerin çevremizdeki dünyaya kattığı zenginlik ve çeşitliliği hayal etmek kaçınılmazdır. Renklerin kökenleri karmaşık bir süreçle şekillenir, bazı renkler doğada oldukça nadir bulunurken, diğerleri ise özel kimyasal reaksiyonlar sonucu elde edilir. Prusya Mavisi renginin keşfi ise tam da bu türden sıra dışı bir hikayeye sahiptir. Tesadüfen bulunan bu rengin ortaya çıkışının hikayesini sizler için araştırdık.
🔹 1704 yılında Berlin'deki laboratuvarında çalışan Alman doktor Johann Conrad Dippel, laboratuvarını pigment üreticisi arkadaşı Johann Jacob Diesbach ile paylaşıyordu. Diesbach, kırmızı bir göl pigmenti üretmeye çalışıyordu ve bu amaçla kermes böceklerini kaynatıyordu. Ancak bir gece, laboratuvardaki potasyumun bittiğini fark etti ve üretimi yarıda kaldı.
🔹 Jacob Diesbach, ihtiyacı olan potasyumu istemek için arkadaşı olan Dippel'e gitti. Dippel, potasyumunu paylaşmayı kabul etti, ancak ortada bir problem vardı. Dippel'in verdiği potasyum daha önce kullanılmıştı ve hayvan kanından elde edilen hayvansal yağ ile kirletilmişti. Ayrıca bazı başka kimyasallar ile kontamine olmuştu.
*Kontamine: Saflığı kalmamış ve bulaşmış anlamına gelir.
🔹 Diesbach, arkadaşından aldığı kontamine potasyumu, demir sülfat ile karıştırdığında, beklediği gibi güçlü bir kırmızı rengi elde edemedi. Aksine, çok soluk bir kırmızı elde etti. Daha sonra rengi konsantre etmeye çalıştığında, beklenmedik bir şekilde mor ve sonrasında derin mavi bir renk elde etti. İşte yanlışlıkla keşfedilen ilk sentetik mavi pigment, Prusya mavisi, böyle ortaya çıkmış oldu.
🔹 1706 yılında Berlin'de, bir boya üreticisi olan Johann Jacob Diesbach, tesadüfen Prusya mavisi pigmentini keşfettiğinde aslında kırmızı bir renk üretmeye çalışıyordu. Bu keşifle, Mısır mavisi dışında dünyada yapılan ilk sentetik mavi pigment de elde edilmiş oldu.
🔹 Bu mavi pigmentin reçetesi, başlangıçta 1724 yılına kadar gizli tutuldu. Ancak, 1750 yılına gelindiğinde sır çözüldü ve Prusya mavisi Avrupa genelinde üretilmeye başlandı.
🔹 Rengin sırrının çözülmesi, özellikle ressamlar için büyük öneme sahipti, çünkü bu benzersiz koyu mavi rengi oluşturmanın diğer yöntemleri oldukça pahalıydı.
🔹 Prusya mavisi, diğer birçok zehirli pigmentin aksine güvenliydi ve ultramarinin yani geleneksel yolla elde edilen mavinin fiyatının sadece onda birine elde edilebiliyordu. Bu keşif, sanat dünyasında ve boya endüstrisinde devrim yarattı.
