Türkiye'nin tarihine tanıklık eden saat kuleleri
Randevular saat kuleleri altında verilir ve burada beklenilir. Yön, adres tarifleri saat kulesine göre yapılır, hatıra fotoğrafları onun önünde çekilir, namaz saatine ne kadar zaman kaldığı görülür... Osmanlı Devleti'nde saat kuleleri, ilk olarak 16. yüzyılda Balkan topraklarında inşa edildi ve II. Abdülhamid devrinde yaygınlaştı. Birbirinden farklı mimarileri ile ülkemizdeki 10 saat kulesini sizlerle buluşturuyoruz.
Saat Doğu'da geliştirilmişse de kule saati yapma geleneği Batı'da ortaya çıkmış ve ilk defa kilise ve saray kulelerinde uygulanmıştır. Avrupa'da XIV. yüzyılda yaygınlaşan saat kulesi yapma geleneğinin Osmanlı topraklarında XVI. yüzyılın sonlarında başladığı kabul edilir.
Osmanlı'da nasıl yaygınlaştı?
Bu gelenek Osmanlı dünyasında XVIII ve XIX. yüzyıllarda batıdan doğuya doğru giderek yaygınlaşmış, II. Abdülhamid'in, tahta çıkışının yirmi beşinci yılında valilere saat kulesi yapımıyla ilgili olarak gönderdiği irade üzerine saat kuleleri Anadolu içlerine ve Osmanlı coğrafyasının tamamına yayılmıştır.
Bezmi Âlem Valide Sultan Camii ile Dolmabahçe Sarayı'nın Saltanat Kapısı arasında yer alır. 1890-1895 yılları arasında, Sultan II. Abdülhamid tarafından mimar Sarkis Balyan'a yaptırılmıştır. II. Abdülhamid, bu saat kulesini yaptırdıktan sonra, tahta çıkışının 25. yıl dönümünde, Anadolu'daki birçok kente daha saat kuleleri yapılmasını istemiştir.
Deniz ve kara tarafındaki ikinci kat alınlıkların ortasına, 1882 yılında II. Abdülhamid tarafından terazi ve silah eklenerek tamamlanmış birer Osmanlı arması mermere oyularak yerleştirilmiş, kapı üstü hizasında, dört tarafına dört ayrı barometre konulmuştur.
Dolmabahçe Kulesi'nin ayrı bir özelliği ise Latin harflerinin kabulünden sonra değiştirilen 'Fırtına, rüzgâr, yağmur, mütehavvil, eyi hava, sabit hava' ibareleriyle bugün de hava durumu takip edilebiliyor olmasıdır.
Kulenin en üst katını saran bir parmaklık bulunur. Her cephede üstünde perde motifi bulunduran saat kadranlarının altında birer küçük pencere yer alır. Bu kat saçak silmesi ile sonlandırılmış, en üstteki ''c'' kıvrımlı kesik alınlıklarla, üstünde rüzgargülü olan tepeliğe geçiş sağlanmıştır.
Çanakkale Saat Kulesi, Sultan İkinci Abdülhamid döneminde yapılmış olup şehrin en merkezi yerinde bulunan tarihi bir saat kulesidir. 1897 yılında o zamanlar hem İtalyan Fahri Konsolosluğu hem de tüccar olan Emille Vitalis adlı kişi tarafından tüm masrafları karşılanarak inşa ettirilmiştir. Çanakkale Saat Kulesi, inşa edilirken Ayvalık taşı kullanılmış olup kulenin dört cephesinde de birer adet zamanı gösteren saat yerleştirilmiştir.
Kare planlı olarak inşa edilen saat kulesi aşağıdan yukarıya doğru incelen bir görüntüye sahiptir. Kulenin gövdesi dikdörtgen silmelerle beşe bölünmüştür. Saat kulesinin en üst katında çanın asıldığı çokgen gövdeli ve kubbeli bir köşk bulunmaktadır. Çanın bulunduğu katın altında dört yönde yuvarlak kadranlı saatler vardır. İki ve üçüncü katlarda birer, hafif sivri kemerli aydınlık pencereleri ile ikinci katta bir balkonu mevcuttur.
Bursa'da Tophane Parkı içinde yer alan tarihi Tophane Saat Kulesi; ilk olarak Sultan Abdülaziz döneminde yaptırılmış ancak 1900'lü yıllara kadar, bilinmeyen bir tarihte yıkılmıştır.
1904'te yapımına tekrar başlanmış, 31 Ağustos 1905'te tamamlanarak II. Abdülhamid'in tahta çıkışı şerefine, 31 Ağustos 1906 günü Vali Reşit Mümtaz Paşa tarafından törenle hizmete sokulmuştur.
Bu kule Mersin'in Silifke ilçesinde bulunur. Osmanlı mimarisi özellikleri taşıyan saat kulesi, 1896 yılında yapılmış bir eski un fabrikasının bacasıdır.
Saat kulesi aslen 1896 yılında Hacı Paşa olarak tanınan Hacı Mehmet Efendi tarafından Taşucu'nda kurulan un fabrikasının bacasıdır. Fabrika sahibinin yakınları tarafından sadece fabrikanın bacasının ayakta kalmasıyla, 2005 yılında saat Kulesine dönüştürülmüştür.
