Arama
Van Gogh'un mektupları
Vincent Van Gogh'un günümüze ulaşan mektupları, hem kardeşi Theo'ya yazdığı hem de Van Gogh'a yazılan 903 mektupluk bir koleksiyondan oluşur. Van Gogh'un on yedi yıl boyunca, intiharından iki gün önceye dek kardeşi Theo'ya yazdığı mektuplar, sanatçının Auvers-Sur-Oise'da noktalanan yaşamından ve yaratım sürecinden kesitler sunuyor. Peki, bu mektuplar sanat ve sanatçı bağlamında düşünüldüğünde okura hangi kapıları aralıyor?
Sanatçıların eserlerini en iyi nasıl çözümleriz? Bir sanat eserini anlamanın yolu onu oluşturan zihin dünyasının derinliklerine inmekten geçer mi? Sanat eleştiri kuramları bir edebi metni, resmi, müziği yekun olarak sanatsal ürünü anlamak ve anlamlandırmada bilhassa bu sorunlara yoğunlaşmış tarih boyunca.
Günlük hayatta yaptığımız en küçük şeyde bile kendimizden bir parça iz bıraktığımız doğrudur. Peki "kendimiz" olarak tanımladığımız bu benlikler bütünü aslında neyi ifade eder? Ortaya koyduğumuz ürüne iliştirilen bu kendilik; gizli bir imza, bir hüzün, bir sevinç ya da çocukluktan gelen o hiç unutamadığımız anın yaşam boyunca türlü şekillerle karşımıza çıkması mı?
Huzur romanında Mümtaz'ın çocukken anımsadığı, ölüm duygusuyla bütünleşmiş suçluluk; yeniden yeniden canlandırılan ve kahramanın yaşam psikolojisini şekillendiren anısı, bütün romanın bel kemiğini oluştururken, sanatçının benliğini sanat eserinden tamamen soyutlamak elbette her ikisine yapılan bir haksızlık olur. Bir sanat eserini salt sanatçıya dönük ve diğer her şeye kapalı tanımlamakla eşdeğer bir haksızlık. Gerektiği yerde eseri ve sanatçıyı organik bir bütünlük içinde görmek her ikisi için de aydınlatıcıdır.
Peki biraz da tersine düşünecek olursak sanatçıyı anlamak adına bakabileceğimiz kaynaklar arasında ilk gözümüze çarpan neler olacaktır? Bir roman, bir hikaye, bir tablo, bir tiyatro… Kurgusal ve üstü kapalı semboller arasında bir sanatçıyı aramak hepimize daha cazip görünebilir. Fakat bu türler arasında bir tanesi vardır ki sanatçının "çıplak" kalan bilinçaltında gezinebilme olanağını sonuna kadar sunar. "Mektup yazmak hayaletlerin önünde soyunmaktır" diyen Kafka bu türün ne olduğunun ipucunu vermiştir bile.
İşte Van Gogh'un mektupları da dünyaca ünlü bir ressamın sanatında da gözlemlenen, yaşam ve ölüm, akıllılık ve delilik arasındaki ince çizgileri bize en çarpıcı gerçekliğiyle elimize altın tepside sunduğu bir menba.